Learn Greek with Comprehensible Greek Audiobooks

---

PATROLOGOS edutainment

Ἡ προσευχὴ τῆς Κατερίνας 

Τὸ βράδυ πρὶν ἡ Κατερίνα πέση στὸ κρεβατάκι της, κάνει αὐτὴ τὴν προσευχή: 

- Παναγίτσα μου, φύλαγε τὸν πατέρα μου, τὴ μαμά μου, τὰ ἀδερφάκια μου, τὴ θείτσα μου καὶ ὅλους τοὺς συγγενεῖς. 

Φύλαξε ὅλο τὸν κόσμο καὶ τὰ καλὰ παιδάκια. Καλοξημέρωσέ με καὶ κάνε με καλὸ καὶ φρόνιμο κοριτσάκι. 

Καμιὰ φορὰ ἡ Κατερίνα ξεχνιέται καὶ κάνει τὴν προσευχή της μὲ κλεισμένα τὰ μάτια ἀπὸ τὴ νύστα. Τότε κάνει λάθος καὶ λέει: 

- Θείτσα μου, φύλαγε τὴν Παναγίτσα μου. Ἤ: - Ἀξίωσέ με καὶ καλοξημέρωσέ με νὰ γίνω καλὸ κορίτσι. 

Μὰ αὐτὰ δὲν εἶναι τίποτε. Ἡ Παναγίτσα ξέρει τί θέλει νὰ πῆ καὶ τὴν ἀκούει. 

Τὸ κακὸ εἶναι, ποὺ πολλὲς φορὲς ἡ Κατερίνα, ἀπὸ τὴν πολλὴ νύστα, βαριέται νὰ πῆ τὴν προσευχή της. Ἄλλη φορὰ πάλι τὸ ξεχνᾶ καὶ κάποτε πεισμώνει καὶ κλαίει. 

- Δὲν ντρέπεσαι, ποὺ σὲ βλέπει ἡ Παναγίτσα; τῆς λέει ἡ γιαγιά της. - Ἡ Παναγίτσα δὲ βλέπει ἀπὸ δῶ, ἀποκρίνεται ἡ Κατερίνα. Ξέρω ἐγὼ κατὰ ποῦ εἶναι τὰ μάτια της γυρισμένα. 

Ἀλήθεια, τὰ μάτια τῆς Παναγίτσας εἶναι γυρισμένα ψηλὰ κατὰ τὸ ταβάνι. Εἶναι μιὰ παλιὰ ὡραία εἰκόνα. Εἶναι κρεμασμένη στὸν τοῖχο, ἐπάνω ἀπὸ τὸ κρεβατάκι τῆς Κατερίνας. 

- Ἡ Παναγίτσα βλέπει παντοῦ. Βλέπει ὅπου θέλει, τῆς ἀποκρίνεται ἡ γιαγιά της. Μὰ καὶ νὰ μὴ σὲ βλέπη, μήπως δὲ σ’ ἀκούει; 

Βέβαια. Ἡ Παναγίτσα ἔχει αὐτιά. Καὶ ἡ Κατερίνα συλλογίζεται τώρα, πὼς τὰ αὐτιὰ τῆς Παναγίτσας τ’ ἀκοῦνε ὅλα, ὅπου κι ἂν εἶναι γυρισμένα. Ὅμως ἡ Κατερίνα, ἂν καὶ τὸ παραδέχεται αὐτό, δὲ σηκώνεται νὰ κάμη τὴν προσευχή της. 

Ἡ γιαγιὰ τῆς Κατερίνας ὑποφέρει πολύ, γιὰ νὰ τὴν καταφέρη νὰ κάμη τὴν προσευχή της. 

Καμιὰ φορὰ ἡ γιαγιὰ βαριέται τὸ πεῖσμα τῆς Κατερίνας καὶ τὴν ἀφήνει νὰ κοιμηθῆ χωρὶς προσευχή. - Ἔτσι, σὰν ἕνα κακὸ παιδί, τῆς λέει. 

Τὴν ἄλλη μέρα ἡ Κατερίνα δὲν εἶναι καθόλου καλὸ κορίτσι. Κάνει ἀταξίες. Ἡ μαμὰ τὴ μαλώνει καὶ στὸ τραπέζι δὲν τῆς δίνουν φροῦτο. 

Φυσικά! Δὲν ἔκαμε τὴν προσευχή της, δὲν παρακάλεσε τὴν Παναγίτσα νὰ τὴ βοηθήση! Πῶς μπορεῖ λοιπὸν νὰ εἶναι φρόνιμο κορίτσι; 

Ἡ Κατερίνα μετάνιωσε. Τὸ βράδυ ὅταν νυστάξη κάνει μόνη της τὴν προσευχή της, χωρὶς νὰ τὴν παρακαλέσουν. Τώρα ἡ Κατερίνα εἶναι καλὸ κορίτσι. 

Εἶναι μιὰ χαρὰ νὰ τὴ βλέπης καὶ νὰ τὴν ἀκοῦς. Γονατίζει στὸ κρεβατάκι της καὶ σηκώνει τὸ κεφάλι της μὲ τὰ ξανθὰ σγουρόμαλλα πρὸς τὴν εἰκόνα. 

Σταυρώνει τὰ χεράκια της ἐμπρὸς στὸ στῆθος της καὶ ἡ φωνούλα της γλυκιὰ καὶ καθαρὴ ἀκούεται νὰ λέη: «Παναγίτσα μου, φύλαγε τὸν μπαμπά μου, τὴ μαμά μου... 

Ὕστερα σὰν τὸ πουλάκι γέρνει στὸ κρεβατάκι της καὶ ἀποκοιμιέται. 

Ἡ μάνα 

Ἡ Μαρίκα, ἡ Νίτσα καὶ ὁ Μίμης, τὰ τρία τ’ ἀδερφάκια, ἔπαιζαν μέσα σὲ ἕνα δωμάτιο, ποὺ ἦταν ὅλο δικό τους. 

Εἶχαν στὴ μέση τὰ παιγνίδια τους, ὡραῖα, καινούργια παιγνίδια, τὰ περισσότερα δῶρα τῆς τελευταίας πρωτοχρονιᾶς. 

Ἡ Μαρίκα συγύριζε τὴν κούκλα της. Ἡ Νίτσα ἔπλενε τὸ φλιντζανάκι τῆς δικῆς της, γιὰ νὰ τῆς δώση νὰ πιῆ τὸ γάλα της, ὅπως ἡ μαμά της ἔκανε γι’ αὐτήν. Ὁ Μίμης κούρντιζε καὶ ξανακούρντιζε τὸ σιδηρόδρομό του. 

Ὅμως τὰ παιδιὰ δὲν ἦταν χαρούμενα. Ἔπαιζαν χωρὶς ὄρεξη καὶ γκρίνιαζαν μὲ τὸ τίποτε. 

- Σοῦ εἶπα χίλιες φορές, Νίτσα, νὰ μὴν πλένης ἐδῶ τὰ φλιντζάνια. Γεμίζεις τὸν κόσμο νερά, εἶπε ἡ Μαρίκα. - Ποῦ τὰ βλέπεις τὰ νερά; ἀπάντησε ἐκείνη πειραγμένη. Μιὰ σταλαγματιὰ ἔπεσε καὶ στέγνωσε κιόλας. 

- Ἐμπρός, κάμετε τόπο, σᾶς λέω! Ὁ σιδηρόδρομος περνᾶ, ξεφώνιζε ὁ Μίμης. - Καλὲ Μίμη, τί φωνὲς εἶν’ αὐτές; λέει ἡ Μαρίκα. Ξεχνᾶς, πὼς ἡ μαμὰ εἶναι ἄρρωστη; 

Ὁ Μίμης, ποὺ ἔτρεχε πίσω ἀπὸ τὰ βαγόνια του, σὰν νὰ ἦταν κι αὐτὸς κουρντισμένη μηχανή, σταμάτησε ἀπότομα. Ἄνοιξε τὰ μάτια του μεγάλα μεγάλα, κοίταξε τρομαγμένα κατὰ τὴν πόρτα καὶ εἶπε σιγά: - Ποπό! Τί ἔπαθα! 

Ἡ Νίτσα, κρατώντας τὴ μικρὴ πετσετούλα τῆς κούκλας της, ἦρθε κοντά του καὶ ἄρχισε νὰ τοῦ μιλῆ σοβαρά. Τοῦ μιλοῦσε σὰ γριούλα, ποὺ ξέρει πολλὰ πράματα. 

- Σοῦ τὸ εἴπαμε τόσες φορές, καημένε! Δὲν κάνει ν’ ἀκούη ἡ μαμά κρότους. Ποῦ ἔχεις τὸ μυαλό σου, παιδάκι μου; 

Τὸ παιδί, ποὺ δὲν μποροῦσε νὰ καταλάβη πῶς τὸ ξέχασε καὶ ἔκανε ἀνησυχίες, μαζεύτηκε σὲ μιὰν ἄκρη ντροπιασμένο. Κι ὁ σιδηρόδρομος σταμάτησε τὸ ταξίδι του. 

- Ἄχ! Πότε πιὰ θὰ γίνη καλὰ ἡ μητέρα, εἶπε ἡ Μαρίκα σὲ λίγο ἀναστενάζοντας, καθίζοντας τὴν κούκλα της σὲ μιὰ καρεκλίτσα. - Τί μποροῦσε νὰ τὴν κάμη νὰ γίνη πιὸ γρήγορα καλά; ρώτησε δειλὰ δειλὰ ὁ Μίμης. 

- Πρῶτ’ ἀπ’ ὅλα νὰ μὴν ἀκούη τὰ ξεφωνητά σου! Τοῦ εἶπε ἡ Μαρίκα αὐστηρὰ. - Καλὰ αὐτό. Μὰ τί ἄλλο; - Τί ἄλλο; εἶπαν τὰ κορίτσια καὶ κοιτάχτηκαν. Ἐλᾶτε νὰ σκεφτοῦμε. 

Εἶχαν σοβαρευτῆ τώρα καὶ τὰ τρία. Καὶ τὰ τρία τὴν ἴδια σκέψη εἶχαν μέσα στὸ κεφαλάκι τους: Τί θὰ μποροῦσε νὰ κάμη τὴ μητέρα πιὸ γρήγορα καλὰ. 

Ξαφνικὰ ἡ Νίτσα ἔβαλε τὰ κλάματα. - Δὲ βρίσκω τίποτε, εἶπε, τίποτε. - Κι ἐγὼ δὲ βρίσκω, εἶπε ὁ Μίμης καὶ χτύπησε τὰ γόνατά του στενοχωρημένος, σὰ μεγάλος ἄντρας. 

Ἡ παραμάνα μοῦ ἔχει πεῖ, εἶπε σιγὰ σιγὰ ἡ Μαρίκα, πὼς στὸν τόπο της, ὅταν ἀρρωστήση κανένας, στέλνουν τάματα στὴν ἐκκλησία καὶ γίνεται καλά. - Νὰ στείλωμε κι ἐμεῖς τάματα, εἶπαν τ’ ἄλλα δυὸ παιδιά, χωρὶς καλὰ νὰ ξέρουν τί σημαίνει αὐτὴ ἡ λέξη. 

- Ὅ,τι σὲ πονεῖ, τὸ κάνεις ἀσημένιο καὶ τὸ στέλνεις στὴν Παναγία. Πόδι, χέρι, ὅ,τι σὲ πονεῖ, ἐξήγησε ἡ Μαρίκα. - Ἐμεῖς νὰ στείλωμε μιὰν ὁλόκληρη ἀσημένια μαμά! Εἶπε ἡ Νίτσα. 

- Μὰ ποῦ θὰ βροῦμε χρήματα; - Δὲν πρέπει κανεὶς νὰ ξέρη τίποτε! - Ναί, μὰ ποῦ θὰ τὰ βροῦμε τὰ χρήματα, ποὺ μᾶς χρειάζονται; 

Τὰ παιδιὰ ἦταν τώρα ἀναστατωμένα. Καθένα εἶχε κάτι νὰ προτείνη. 

Ξαφνικὰ ἡ Μαρίκα εἶπε: - Νὰ πουλήσωμε τὰ παιγνίδια μας, παιδιά! Νὰ τὰ δώσωμε στὴν παραμάνα νὰ τὰ πουλήση! - Ναί, εὖγε! Ὡραία ἰδέα! Νὰ τὰ πουλήσωμε ὅλα τὰ παιγνίδια. 

Τόσο ξεχάστηκαν ὅμως τὰ παιδιὰ μὲ τὴ συζήτησή τους, ποὺ δὲν κατάλαβαν πὼς ἄνοιξε σιγὰ σιγὰ ἡ πόρτα καὶ φανερώθηκε ὁ πατέρας. Εἶχε ἀκούσει τὶς φωνές τους καὶ ἦρθε νὰ ἰδῆ τί τρέχει. 

Ἀπὸ τὰ λίγα ποὺ ἄκουσε καὶ εἶδε, κατάλαβε τί γινόταν μέσα στὶς ψυχοῦλες τῶν παιδιῶν του. 

Συγκινημένος καὶ μόλις κρατώντας τὰ δάκρυά του, τὰ πλησίασε, τ’ ἀγκάλιασε καὶ τὰ τρία καὶ τοὺς εἶπε: 

- Δὲν εἶναι καμιὰ ἀνάγκη, χρυσά μου παιδάκια, νὰ πουλήσετε τὰ παιγνίδια σας. Δὲ χρειάζεται νὰ στείλετε τάματα στὴν ἐκκλησία. Ἡ Παναγία, ποὺ βρίσκεται παντοῦ, σᾶς ἄκουσε καὶ κατάλαβε τὸν πόνο σας. 

Θὰ τὴ γιατρέψη τὴ μαμά σας. Μὰ σ’ αὐτὸ θὰ τὴν βοηθήση καὶ ἡ ἀγάπη ποὺ τῆς ἔχετε. Γιατὶ ἡ ἀγάπη εἶναι ἡ μεγαλύτερη δύναμη ποὺ ὑπάρχει στὸν ἄνθρωπο. 

Ἐλᾶτε τώρα νὰ πᾶμε σιγὰ σιγὰ ὅλοι μαζί, νὰ τὴν ἰδοῦμε μιὰ στιγμὴ καὶ νὰ τῆς στείλωμε ἀπὸ μακριὰ τὸ φιλὶ τῆς ἀγάπης μας. 

Τὸ βάρος τῆς λύπης ἔφυγε μονομιᾶς ἀπ’ τὶς καρδοῦλες τῶν παιδιῶν. Κρεμάστηκαν ἀπὸ τὰ χέρια τοῦ πατέρα τους καὶ τὸν ἀκολούθησαν. 

Πνίγοντας μὲ δυσκολία τὰ χαρούμενα ξεφωνητά τους, ἔφτασαν στὴν πόρτα τοῦ δωματίου τῆς μητέρας. Τὴν ἄνοιξαν σιγὰ σιγὰ καὶ ἀπὸ κεῖ τῆς ἔστειλαν ἀπὸ ἕνα φιλί. 

Τ’ ἀγαπημένα ἀδερφάκια 

Ὁ Κωστάκης καὶ ἡ Λέλα ἦταν ἕτοιμοι γιὰ ἔξω. Θὰ πήγαιναν περίπατο μὲ τὸν πατέρα τους. 

Ὁ Κωστάκης εἶχε μεγάλη χαρὰ καὶ χοροπηδοῦσε μέσα στὴν τραπεζαρία. Ξαφνικὰ ὁ Κωστάκης σκόνταψε σ’ ἕνα μεγάλο ἀνθοδοχεῖο. Τὸ ἀνθοδοχεῖο ἔπεσε κάτω κι ἔγινε χίλια κομμάτια. 

Ἡ Λέλα, καταλυπημένη γιὰ τὴν ἀπροσεξία τοῦ ἀδερφοῦ της, ἔτρεξε νὰ τὸν βοηθήση. Ἔσκυψε κάτω κι ἄρχισε νὰ μαζεύη τὰ σπασμένα κομμάτια. 

Ἐκείνη τὴ στιγμὴ μπῆκε ὁ πατέρας. Εἶδε τί ἔκανε ἡ Λέλα σκυμμένη καὶ θυμωμένος φώναξε: 

- Ἀπρόσεκτη, ἔσπασες τὸ ἀνθοδοχεῖο, καὶ δὲ μιλᾶς κιόλας! Θὰ καθίσης λοιπὸν σπίτι, νὰ μάθης ἄλλη φορὰ νὰ προσέχης περισσότερο. 

Ἡ Λέλα χαμήλωσε τὰ μάτια της καὶ δὲν ἀπάντησε. 

Ὁ Κωστάκης σαστισμένος κοίταξε μιὰ στιγμὴ τὴ Λέλα, ὕστερα τὸν πατέρα του καὶ εἶπε: - Ὄχι πατέρα, ἡ Λέλα! Ἐγὼ θὰ μείνω στὸ σπίτι, γιατὶ ἐγὼ ἔσπασα τὸ ἀνθοδοχεῖο. 

Ὁ πατέρας στάθηκε μιὰ στιγμὴ καὶ κοίταξε τὰ παιδιά του μὲ συγκίνηση. Ὕστερα τ’ ἀγκάλιασε καὶ τὰ δυὸ καὶ εἶπε: 

- Θαρθῆτε κι οἱ δυὸ μαζί μου, γιατὶ κι οἱ δυό σας εἶστε καλὰ παιδιά. Ἐσύ, Λέλα, γιατὶ χωρὶς παράπονο δέχτηκες νὰ στερηθῆς γιὰ χάρη τοῦ ἀδερφοῦ σου. Κι ἐσύ, Κωστάκη, γιατὶ δὲν καταδέχτηκες νὰ κρύψης τὸ σφάλμα σου. Ἐλᾶτε νὰ μὲ φιλήσετε καὶ πᾶμε. 

Μὲ τὸ πρόσωπο γελαστὸ καὶ τὰ μάτια δακρυσμένα ὁ Κωστάκης καὶ ἡ Λέλα ἔτρεξαν καὶ φίλησαν τὸν μπαμπά τους. Ὕστερα καὶ οἱ τρεῖς εὐχαριστημένοι βγῆκαν ἔξω. 

Ἡ Λέλα καὶ ὁ Κωστάκης δὲ θὰ ξεχάσουν ποτὲ τὴν ἡμέρα ἐκείνη. Ἔδωσαν καὶ οἱ δυό τους μὲ τὴν ἀγάπη τους μιὰ μεγάλη χαρὰ στὸν πατερούλη. 

Τὸ παράπονο τῆς Μαρίκας 

Ἡ Μαρίκα ἔχει ἕνα κρυφὸ παράπονο. Ἡ Μαρίκα ἀγαπάει τὰ ξαδερφάκια της καὶ τὶς συμμαθήτριές της μὲ ὅλη της τὴν καρδιά. Ἐκεῖνα ὅμως δὲν τὴν ἀγαποῦν. Τὸ καταλαβαίνει ἡ Μαρίκα, γιατὶ στὰ παιγνίδια τους δὲν παίζουν μαζί της. 

Πῶς ὅμως νὰ τὴν ἀγαπήσουν; ἡ Μαρίκα, ἐνῶ εἶναι τόσο καλή, ἔχει ἕνα πολὺ μεγάλο ἐλάττωμα. Εἶναι πάντα ἀκάθαρτη. 

Κάθε πρωί, ἐνῶ ὅλοι οἱ ἄνθρωποι πλένονται, ἡ Μαρίκα δὲ θέλει νὰ πλυθῆ. Φοβᾶται τὸ νερό, σὰ νὰ εἶναι φωτιά. 

Ἐνῶ ὅλα τὰ παιδάκια κάθε πρωὶ χτενίζονται, ἡ Μαρίκα δὲ θέλει νὰ χτενιστῆ. Θαρρεῖς καὶ φοβᾶται μὴ τὴ φάη τὸ χτένι μὲ τὰ δόντια! 

Ἂν δὲν ἦταν ἡ μητέρα της, γιὰ νὰ τὴν πλύνη καὶ νὰ τὴ συγυρίση, ἡ Μαρίκα θὰ ἔβγαινε ἀπὸ τὸ σπίτι της, χωρὶς νὰ βρέξη οὔτε τὰ δάχτυλά της στὸ νερό. 

Ὅλοι ὅμως οἱ κόποι τῆς μητέρας της πᾶνε χαμένοι. Ὅταν ἡ Μαρίκα μείνη μονάχη της, δὲν περνάει μιὰ ὥρα καὶ βρίσκεται πάλι λερωμένη. 

Τί ἄσκημη ποὺ φαίνεται τώρα! Τὰ φορέματά της εἶναι γεμάτα χώματα καὶ τὰ μάγουλά της σκονισμένα καὶ ἱδρωμένα. 

Τὰ μαλλιά της εἶναι σὰν κουβάρι ἀπὸ κλωστὲς μπερδεμένες. Τὰ παπούτσια της εἶναι φορτωμένα ἀπὸ λάσπη. Ἂν πῆς καὶ γιὰ τὰ χέρια της, ἀλίμονο! 

Ὁ περιβολάρης ὁ μπαρμπα-Γιάννης, μιὰ μέρα ποὺ εἶδε τὰ χέρια της ἔτσι λερωμένα, τῆς εἶπε: - Ἔλα, Μαρίκα νὰ φυτέψω βασιλικὸ στὰ χέρια σου! Τί ντροπή!... 

Καὶ ποῦ νὰ ἰδῆτε τί κάνει ἀκόμη! Σκουπίζει τὴν πένα της μὲ τὴν ποδιά της. Καμιὰ φορὰ μάλιστα καὶ μὲ τὰ χείλη της. 

Μὰ καὶ ὅσα πράγματα εἶναι δικά της, ὅλα τῆς μοιάζουν. Ἡ κούκλα της, ποὺ ἦταν τόσο ὡραία, ὅταν τῆς τὴ χάρισαν, τώρα εἶναι καταλερωμένη καὶ τὸ πρόσωπό της δὲ γνωρίζεται. Τὰ ἄλλα της παιγνιδάκια εἶναι στὴν ἴδια καὶ χειρότερη κατάσταση. Ἀκάθαρτα καὶ ἐλεεινά. 

Γι’ αὐτὸ κανένα κοριτσάκι δὲ θέλει νὰ παίξη μαζί της. Ὅλοι τὴν ἀποφεύγουν. 

Ἂν ρωτήσετε καὶ γιὰ τὰ βιβλία της καὶ γιὰ τὰ τετράδιά της, ἀλίμονο! Ὅλα εἶναι σχισμένα, ξηλωμένα καὶ χωρὶς ἐξώφυλλα. Τὰ φύλλα εἶναι τσακισμένα στὶς γωνιές, γεμάτα ἀπὸ μελανιὲς καὶ ἀπὸ ψίχουλα. 

Πῶς λοιπὸν οἱ συμμαθήτριές της νὰ τὴν ἀγαποῦν; πῶς νὰ τὴν ἀφήσουν νὰ πιάση τὰ βιβλία τους, τὰ παιγνίδια τους ἢ τὶς ζωγραφιές τους; πῶς νὰ παίξουν μαζί της, ἀφοῦ εἶναι πάντα λερωμένη καὶ τὴ σιχαίνονται; 

Ἡ Μαρίκα εἶναι ἀρκετὰ ἔξυπνη καὶ ἐπιμελής. Γράφει καλούτσικα. Καὶ ὅμως ποτὲ δὲν πῆρε καλὸ βαθμό στὴν καλλιγραφία. Τὸ μαντεύετε γιατί. 

Χύνει παντοῦ μελάνια ἀπὸ τὸ καλαμάρι της. Μελάνια στὰ βιβλία της, μελάνια στὰ τετράδιά της, μελάνια στὴν ποδιά της. Ἀκόμα καὶ τὸ πρόσωπό της καὶ τὰ μαλλιά της εἶναι μελανωμένα. Θαρρεῖς καὶ τὸ κάνει ἐπίτηδες. 

Ἂς μὴν ἔχη λοιπὸν παράπονο, ποὺ οἱ ἄλλοι δὲν τὴν ἀγαποῦν καὶ ἂς κοιτάξη νὰ διορθωθῆ. 

Καὶ ἂν σεῖς, μικροί μου φίλοι, ξέρετε κανένα παιδάκι, ποὺ νὰ ἔχη τὸ ἐλάττωμα τῆς Μαρίκας, νὰ τοῦ δώσετε νὰ διαβάση αὐτὴ τὴν ἱστορία. Θαρρῶ, πὼς θὰ τὸ ὠφελήσετε. 

Τὸ μάθημα ποὺ κάνουν τὰ λουλούδια 

Μέσα στὴν τάξη τοῦ Κωστάκη, πάνω σ’ ἕνα ὡραῖο τραπεζάκι, εἶναι τοποθετημένα μερικὰ ἀνθοδοχεῖα. 

Τὰ παιδιὰ φροντίζουν πάντα μὲ τὴ σειρά τους νὰ τὰ στολίζουν μὲ λουλούδια τῆς ἐποχῆς: μενεξέδες, κρίνα, τριαντάφυλλα, μαργαρίτες, γαρύφαλλα καὶ ἄλλα, ποὺ κάνουν τὴν τάξη πρόσχαρη καὶ γελαστή. 

Λένε πὼς τὰ λουλούδια, ὅπου καὶ ἂν βρίσκωνται, εἴτε στοὺς κήπους, εἴτε στὰ λιβάδια, εἴτε στὰ δάση, ἔχουν τὴ συνήθεια νὰ κρυφομιλοῦν μὲ τὸν ἀέρα καὶ μὲ τὶς πεταλοῦδες. 

Νά τί ψιθύριζαν κάποτε τὰ λουλούδια στ’ αὐτιὰ τῶν παιδιῶν σιγανὰ σιγανά, ἔτσι ποὺ κανεὶς ἄλλος δὲν μπόρεσε νὰ τ’ ἀκούση. 

- Ἀγαπημένα μας παιδιά, ξέρετε γιατί τὰ πέταλά μας εἶναι ἁπαλὰ σὰν τὸ βελοῦδο; ξέρετε γιατί μυρίζομε ἔτσι ὡραῖα; Γιατὶ κάθε μέρα ὁ ἥλιος μᾶς ζωογονεῖ μὲ τὸ φῶς του, ὁ καθαρὸς ἀέρας μᾶς νανουρίζει μὲ τὰ χάδια του καὶ ἡ πρωινὴ δροσιά μᾶς λούζει. 

Καὶ σεῖς εἶστε λουλούδια σὰν κι ἐμᾶς. Γι’ αὐτό, ἂν θέλετε καὶ σεῖς νὰ κάμετε ροδοκόκκινα μάγουλα, νὰ ζῆτε ὅσο μπορεῖτε περισσότερο ἔξω, στὸν καθαρὸ ἀέρα καὶ στὸν ἥλιο, νὰ λούζετε ὅλο σας τὸ σῶμα μὲ τὸ καθαρὸ νερό. 

Κοιτάξετε! Μᾶς ἔχετε βάλει ἐδῶ τὸ ἕνα κοντὰ στὸ ἄλλο καὶ κάνομε μιὰν ὡραία ἀνθοδέσμη. Τὸ ἴδιο καὶ σεῖς μπορεῖτε νὰ γίνετε μέσα ἐδῶ μιὰ ζωντανὴ ὄμορφη ἀνθοδέσμη. 

Αὐτὰ κάποτε εἶπαν σιγὰ σιγὰ τὰ λουλούδια. Καὶ τὰ παιδιὰ τὰ ἄκουσαν καλά. Γιατὶ στὴν τάξη τοῦ Κωστάκη δὲ βλέπει κανεὶς παιδιὰ χλομὰ ἢ ἀκάθαρτα ἢ ἀκατάστατα. Ὅλα τὰ παιδιὰ εἶναι σὰ μιὰ ἀνθοδέσμη ἀπὸ δροσερὰ λουλούδια. 

Ἡ Κυριακὴ 

Μόλις ὁ ἥλιος ἔριξε τὸ φῶς του πάνω στὸ παράθυρο, ἡ μητέρα, ποὺ εἶχε σηκωθῆ ἀπὸ πολλὴν ὥρα πῆγε νὰ ξυπνήση τὰ παιδιά. 

- Ἔ! παιδιά, σηκωθῆτε. Δὲν ἀκοῦτε τὴν καμπάνα, ποὺ μᾶς φωνάζει; - Ἀμέσως, μητερίτσα, φώναξαν ὅλα μαζὶ καὶ πετάχτηκαν ἀπὸ τὸ κρεβάτι τους. 

Ἡ μητέρα ἔπλυνε τὸ Γιάννη καὶ τὸ Μίμη, μὲ δροσερὸ νερὸ τοὺς χτένισε κι ἄρχισε νὰ τοὺς ντύνη. 

Στὸ ἀναμεταξὺ ἡ Ἑλενίτσα ἑτοίμαζε τὴν μπεμπέκα, ὅπως τὸ εἶχε πεῖ ἀποβραδίς. Ἔπειτα ἡ μητέρα της τὴ βοήθησε νὰ ντυθῆ καὶ κείνη. 

Τὰ παιδιὰ τώρα ἦταν ἕτοιμα. Τὰ πρόσωπά τους, ροδοκόκκινα καὶ καθαρά. Μὲ τὰ γιορτινά τους φορέματα ἔλαμπαν ἀπὸ ὀμορφιά. Σὲ λίγο ξεκίνησαν γιὰ τὴν ἐκκλησία. 

Ἡ μητέρα τους κρατοῦσε τὴν μπεμπέκα ἀπὸ τὸ χέρι καὶ τ’ ἄλλα τρία παιδιά πήγαιναν μπροστά, φρόνιμα τὸ ἕνα κοντὰ στ’ ἄλλο. 

Ὅταν μπῆκαν στὴν ἐκκλησία, δὲν ἦταν ἀκόμα πολὺς κόσμος κι ἔτσι πῆραν θέση μπροστὰ μπροστά. 

Ὁ παπα Εὐάγγελος, μὲ τὸ χρυσό του πετραχήλι, ἄρχισε νὰ ψάλλη. Τί ὡραία φωνὴ ποὺ εἶχε! Ἔψαλλε ἀργά, μὲ κατάνυξη, καὶ τὰ παιδιὰ τὸν ἄκουγαν μ’ ἀνοιχτὸ τὸ στόμα. 

Κοίταζαν τὰ εἰκονίσματα καὶ πότε πότε σήκωναν τὸ κεφάλι τους κι ἔβλεπαν τὸν Παντοκράτορα, μὲ θαυμασμὸ ποὺ ἦταν ζωγραφισμένος ψηλά, στὸ μεγάλο θόλο. 

Ἡ μητέρα εἶχε πεῖ πὼς ἀπὸ κεῖ πάνω εὐλογεῖ ὅλο τὸν κόσμο καὶ τῶν παιδιῶν τοὺς φαινόταν ὁλοζώντανος. 

Μάλιστα ὁ Μίμης κάποτε εἶπε, πὼς εἶδε τὸ χέρι του νὰ σαλεύη. Κι ἡ Ἑλενίτσα, πὼς τῆς χαμογέλασε μὲ ἀγάπη, κουνώντας τὸ κεφάλι του. 

Σὲ λίγο ἀνέβηκε ὁ διάκος στὸν ἄμβωνα, γιὰ νὰ διαβάσει τὸ Εὐαγγέλιο. Τὸ ἱερὸ βιβλίο ἦταν ἀνοιγμένο μπροστά του, πάνω σ’ ἕνα χρυσὸ περιστέρι μὲ τὶς φτεροῦγες του ἀνοιγμένες. 

Δεξιὰ κι ἀριστερά, ἦταν τ’ ἀναλόγια τῶν ψαλτῶν. Κοντὰ στὸ δεξιὸ ἀναλόγιο, σ’ ἕνα ψηλὸ στασίδι, ἔψαλλε ὁ δεξιός ψάλτης κι ἀντίκρυ του ἀποκρινόταν ὁ ἀριστερός, ἀπ’ τὸ ψηλό του στασίδι κι αὐτός. 

Τὰ παιδιὰ θαυμάζουν τοὺς κρυστάλλινους χρυσοστολισμένους πολυέλαιους, μὲ τὰ πολλά τους τὰ κεριά, καὶ δὲ χορταίνουν νὰ τοὺς βλέπουν, κάθε φορὰ ποὺ ἔρχονται στὴν ἐκκλησία. 

Καμαρώνουν καὶ τ’ ἀσημένια καντήλια, ποὺ κρέμονται ἀναμμένα μπροστὰ στὸ εἰκονοστάσι. 

Ὅλη ἡ ἐκκλησία μοσκομυρίζει ἀπὸ τὸ λιβάνι! Ὁ παπα Εὐάγγελος λέει σιγὰ σιγὰ εὐχὲς μέσα στὸ ἱερό. Ἔρχεται καὶ μπροστὰ στὴ μεσιανὴ θύρα τοῦ εἰκονοστασίου καὶ τότε τὶς λέει τὶς εὐχές πιὸ δυνατά. 

Στὸ τέλος, κρατῶντας ψηλὰ τὸ ἀσημένιο δισκοπότηρο, περνάει ἀνάμεσα ἀπ’ τὸν κόσμο κι ὅλοι τότε σκύβουν τὰ κεφάλια τους πρὸς τὰ κάτω μὲ εὐλάβεια. Μερικοὶ μάλιστα γονατίζουν. 

Τέλειωσε ἡ λειτουργία. Ὁ παπα Εὐάγγελος μοιράζει τὸ ἀντίδωρο. Τὰ παιδιὰ παίρνουν τὸ ἀντίδωρο καὶ τοῦ φιλοῦν τὸ χέρι, ἔπειτα ἀσπάζονται τὶς εἰκόνες καὶ βγαίνουν ἀπ’ τὴν ἐκκλησία μὲ τὴ μητέρα τους. 

Ἀμέσως τρέχουν στὸν κουλουρά, γιατὶ αἰσθάνονται μεγάλη πείνα. Καθένας τους ἔχει στὴν τσέπη τὸ κυριακάτικο φιλοδώρημα, ποὺ ὁ πατέρας καὶ ἡ μητέρα τοὺς δίνουν. 

Ὅταν προχώρησαν κατὰ τὸ σπίτι, ἡ μητέρα εἶδε, πὼς ἡ Ἑλενίτσα δὲν ἔτρωγε κουλούρι. - Δὲν ἀγόρασες κουλούρι, Ἑλενίτσα; - Δὲν πεινῶ μαμά. - Περίεργο! Εἶπε κείνη καὶ τὴν κοίταξε μὲ κάποια ἀνησυχία. 

Σὲ λίγο ἔφτασαν στὸ σπίτι. Τὴ στιγμὴ ποὺ ἔμπαιναν μέσα, ἡ μητέρα τους φώναξε τρομαγμένη: - Ποῦ εἶναι ἡ Ἑλενίτσα; 

Τὰ παιδιὰ ξαναβγῆκαν ἔξω, γιὰ νὰ ἰδοῦν τί συμβαίνει. Κάτω ἐκεῖ στὴν ἄκρη τοῦ δρόμου, τὴν εἶδαν νὰ στέκεται καὶ νὰ κουβεντιάζη μ’ ἕνα παιδάκι. 

- Μ’ ἕνα ζητιανάκι μιλεῖ, εἶπε ὁ Γιάννης στὴ μητέρα του. Καὶ τὴν περασμένη Κυριακὴ αὐτὸ τὸ παιδί στεκόταν στὴν ἴδια θέση. Φορεῖ κάτι ροῦχα κουρελιάρικα. 

- Αὐτὸ δὲν εἶναι λόγος, παιδί μου, γιὰ νὰ μὴν τοῦ μιλήση, εἶπε ἡ μητέρα. Καὶ καταλαβαίνω πολὺ καλὰ τί τρέχει. Ἡ ἀδερφή σας δὲν πῆρε κουλούρι γιὰ νὰ δώση τὰ λεπτά της σ’ αὐτὸ τὸ φτωχὸ ἀγόρι. 

- Ναί, μαμά, εἶπε τότε ὁ Μίμης. Μποροῦσε νὰ πάρη κουλούρι καὶ νὰ δώση καὶ χρήματα στὸ ζητιανάκι. - Καὶ πάλι θὰ περίσσευαν, εἶπε ὁ Γιάννης. 

Στὸ ἀναμεταξὺ ἡ Ἑλενίτσα εἶδε, πὼς εἶχαν σταματήσει ἡ μητέρα καὶ τ’ ἀδέρφια της καὶ τὴν κοίταζαν ἀπὸ μακριά. Ἔτρεξε γρήγορα κοντά τους. 

- Ὅλα τοῦ τάδωσες; τὴ ρώτησε ὁ Γιάννης μὲ περιέργεια. - Γι’ αὐτὸ δὲν πῆρες κουλούρι, ἔ; Σὲ πιάσαμε, κυρά, τῆς εἶπε κι ὁ Μίμης. 

Ἡ Ἑλενίτσα κοκκίνησε. Στεκόταν μὲ χαμηλωμένα μάτια καὶ φοβόταν νὰ κοιτάξη τὴ μητέρα της. 

Συλλογιζόταν: ἀφοῦ τὰ παιδιά μοῦ μιλοῦν ἔτσι θὰ πῆ, πὼς ἡ μαμὰ δὲν εἶναι εὐχαριστημένη μαζί μου. Κι ἔχει δίκιο, γιατὶ τῆς ἔκρυψα τὴν ἀλήθεια. Τῆς εἶπα ψέματα, πὼς δὲν πεινοῦσα. 

Ἡ μαμὰ ὅμως μίλησε καὶ ἡ φωνή της ἦταν γεμάτη χαρά. - Ἀκούστε παιδιά, ἡ Ἑλενίτσα ἔκανε κάτι πολὺ ὡραῖο καὶ πολὺ εὐγενικό! 

Εἴπατε πρωτύτερα, πὼς μποροῦσε ν’ ἀγοράση κουλούρι καὶ ἐπίσης νὰ δώση τά ὑπόλοιπα χρήματα στὸ φτωχὸ παιδάκι. 

Ναί μποροῦσε, μὰ ἐκείνη αἰσθάνθηκε τὴν ἀνάγκη νὰ κάμη κάτι ἀκόμα καλύτερο. Νὰ θυσιάση αὐτὴ τὴ μικρὴ εὐχαρίστηση, γιὰ νὰ δώση μιὰ ἀκόμη μεγαλύτερη στὸ φτωχό παιδί. 

Κι ἀντὶ νὰ τῆς πῆς, Μίμη, «σὲ πιάσαμε», ὅπως λένε σ’ αὐτούς, ποὺ ἔχουν κάμει μιὰ κακὴ πράξη, θὰ ἔπρεπε νὰ τῆς πῆς: 

«Ἀδερφούλα μου, τὸ βλέπω, πώς ἔχεις τὴν καλύτερη καρδιὰ ἀπ’ ὅλους μας!» Αὐτὰ εἶπε ἡ μητέρα τους καὶ ξεκίνησαν ξανά νά περπατοῦν κατὰ τὸ σπίτι. 

Ὅλοι κοίταζαν τώρα τὴν Ἑλενίτσα μὲ καμάρι, ποὺ πήγαινε μπροστά, κρατώντας τὴν ἀδερφούλα της ἀπ’ τὸ χέρι. Τὸ πρόσωπό της ἔλαμπε ἀπὸ ὀμορφιὰ κι ἔμοιαζε ἀπαράλλαχτη σὰν τ’ ἀγγελούδια, ποὺ εἶχαν δεῖ στὴν ἐκκλησιά, ζωγραφισμένα ἐπάνω στὰ εἰκονίσματα. 

Οἱ καλύτεροι ἐργάτες 

Ἕνα χεράκι, ἀγαπητοί μου φίλοι, εἶναι ζωγραφισμένο στὴν εἰκόνα. Εἶναι ἕνα χεράκι σὰν τὸ δικό σας μὲ πέντε δάχτυλα. Πέντε δαχτυλάκια, ποὺ ἔχουν τὰ νυχάκια τους κομμένα καὶ καθαρά. 

Αὐτὸ βέβαια τὸ ξέρετε. Δὲν εἶναι καμιὰ ἀνάγκη νὰ σᾶς τὸ πῶ ἐγώ! Ξέρετε ὅμως, πὼς κάθε δαχτυλάκι ἔχει καὶ ὄνομα; 

Τὸ δαχτυλάκι τὸ χοντρό, πού βρίσκεται στό πλάι, φαίνεται πὼς εἶναι ἀρχηγός. Καὶ βέβαια εἶναι ὁ ἀρχηγός, ἀφοῦ σὲ κάθε δουλειά ποὺ κάνουν τὰ ἄλλα δάχτυλα, βοηθάει πάντα. Γιὰ τὸ λόγο αὐτὸ τὸ ὄνομά του εἶναι: Μέγας δάκτυλος ή ἀντίχειρας. 

Τὸ ἄλλο δάχτυλο, ποὺ εἶναι κοντὰ στὸ μέγα δάχτυλο, ἔχει τὴ συνήθεια νὰ δείχνη. Κάποτε μάλιστα αὐτὴ ἡ συνήθεια εἶναι πολὺ κακή. Προσέξετε, ὅταν τὸ δάχτυλο αὐτὸ δείχνη στὸ δρόμο κανέναν ξένο ἄνθρωπο. Εἶναι πολὺ ἄσχημη συνήθεια. 

Τὸ δάχτυλο αὐτὸ ποὺ δείχνει, λέγεται Δείκτης. Καὶ πρέπει νὰ πῆτε στὸ Δείκτη σας, πὼς δὲν εἶναι ὡραῖο νὰ τὸν βλέπουν στὸ δρόμο νὰ δείχνη. 

Τὸ τρίτο τὸ δάχτυλο εἶναι μακρύτερο ἀπ’ ὅλα τὰ ἄλλα. Γιὰ τὸ λόγο αὐτὸ τ’ ἀδερφάκια του τὸ ἔβαλαν στὴ μέση καὶ τὸ φωνάζουν: Μεσαῖο δάχτυλο. Ἔτσι ὁ κύριος Μεσαῖος ψηλώνει καὶ καμαρώνει. 

Τὸ τέταρτο δάχτυλο, ἐπειδὴ εἶναι κοντὰ στὸ Μεσαῖο, τὸ λέμε: Παράμεσο καὶ ἐπειδὴ κάποιοι ἄνθρωποι σὲ αὐτὸ τὸ δάχτυλο φοράνε δαχτυλίδι τὸ λέμε ἐπίσης καὶ δάχτυλο του δαχτυλιδιοῦ. Αὐτὸ τὸ δάχτυλο βοηθάει πάντα τὸ Μεσαῖο. 

Τὸ πέμπτο δάχτυλο εἶναι τὸ πιὸ λεπτοκαμωμένο καὶ τὸ πιὸ ὄμορφο, εἶναι ὅμως καὶ τὸ μικρότερο ἀπ’ ὅλα· γι’ αὐτὸ τὸ λόγο τ’ ὄνομά του εἶναι Μικρός. 

Τὰ πέντε δαχτυλάκια σας κάθονται σ’ ἕνα σπιτάκι, ποὺ τὸ λένε χέρι. Αὐτὴ τὴ στιγμή, ποὺ βλέπετε τὸ χέρι στὴν εἰκόνα, τὰ δάχτυλα ἔχουν συμβούλιο. 

- Πεινάω, λέει ὁ Μεγάλος δάχτυλος. - Κι ἐγὼ πεινῶ, μὰ δὲν ἔχω τίποτε νὰ φάω! λέει ὁ Δείκτης. 

- Τί θὰ κάμωμε; ρωτάει ὁ Μεσαῖος. - Ξέρω κι ἐγώ;... ψιθυρίζει ὁ Παράμεσος, ξύνοντας τὸ κεφάλι του. 

- Δουλειά! φωνάζει ὁ Μικρός. Ὅποιος δουλεύει, τρώει! Ὅποιος δὲν ἐργάζεται, δὲν τρώει! Ἂν θέλετε λοιπὸν νὰ φᾶμε, πρέπει νὰ ἐργαστοῦμε. 

Τὰ πέντε ἀδέρφια ἄκουσαν τὴ συμβουλὴ τοῦ μικροῦ καὶ ἀπὸ τότε ἄρχισαν νὰ ἐργάζωνται. Στὴ δουλειά τους τὰ συντροφεύουν καὶ τ’ ἄλλα πέντε ἀδερφάκια, ποὺ κάθονται στὸ ἄλλο χέρι. 

Καὶ ποτέ τους δὲν πείνασαν. Κουράζονται, ὑποφέρουν, πληγώνονται, λερώνονται, κάνουν ρόζους, μὰ δουλεύουν πάντα. 

Μᾶς τρέφουν, μᾶς ντύνουν, μᾶς χτίζουν σπίτια, μᾶς διασκεδάζουν, μᾶς γιατρεύουν. Εἶναι σωστοὶ γίγαντες. 

Ἀλήθεια, πόσα πράγματα δὲν κάνουν οἱ ἄνθρωποι μὲ τέτοιους ἄξιους ἐργάτες ποὺ ἔχουν. 

Ὁ μικρὸς λοχαγὸς 

Τοῦ χάρισαν τοῦ Δημητράκη στὴ γιορτή του ἕνα πηλήκιο μὲ χρυσὰ γαλόνια. Τρεῖς μικροὶ συμμαθητές του ἦρθαν νὰ τοῦ ποῦν χρόνια πολλὰ καὶ νὰ παίξουν μαζί του. 

Ὁ Δημητράκης γεμάτος χαρὰ ἔδειξε στοὺς φίλους του τὸ πηλήκιο καὶ εἶπε: - Κοιτᾶτε τί μοῦ χάρισε ὁ πατέρας γιὰ τὴ γιορτή μου! Δὲν μοιάζει στ’ ἀλήθεια σὰ στρατιωτικό; - Τί ὡραῖο ποὺ εἶναι! φώναξε ὁ Κωστάκης. Εἶναι ἀκριβῶς σὰν αὐτὰ ποὺ φοροῦν οἱ ἀξιωματικοί! 

- Ξέρετε τί νὰ κάμωμε; εἶπε ὁ Περικλῆς, ποὺ τὸ κεφαλάκι του κατέβαζε ὅλο ἰδέες γιὰ παιχνίδια. Νὰ κάνωμε πὼς εἴμαστε στρατός. Καὶ σύ, Δημήτρη, νὰ γίνης λοχαγός μας, ἀφοῦ εἶναι ἡ γιορτή σου σήμερα κι ἔχεις καὶ τὸ χρυσὸ πηλήκιο. 

- Κι ἐγὼ θὰ κρατῶ τὴ σημαία! φώναξε ὁ Γιῶργος, ποὺ ἤθελε κι αὐτὸς νάχη τὰ πρωτεῖα. - Νά, παρ’ την κιόλας! Εἶπε ὁ Δημητράκης. 

Τοῦ ἔβαλε στὸ χέρι του ἕνα μικρὸ ραβδάκι καὶ τοῦ ἔδεσε τὸ μαντήλι του στὴν ἄλλη ἄκρη. Φόρεσε κι ὁ ἴδιος τὸ πηλήκιο, ποὺ τοῦ πήγαινε περίφημα. 

- Προσοχή! Ἐμπρός... μάρς! Ἕν, δυό, ἕν, δυό! Βῆμα ταχύ! Καὶ πῆραν δρόμο μέσα στὰ δρομάκια τοῦ κήπου. 

- Λόχος... ἄλτ! διάταξε ὁ λοχαγὸς κι ἔδειξε στοὺς ἄλλους τὸν ἐχθρό. Ἦταν ὁ Μαυροῦκος, ὁ μεγάλος τους γάτος, ποὺ καθόταν ξαπλωμένος ἀναπαυτικώτατα ἐπάνω στὸν μαντρότοιχο. - Νὰ ὁ ἐχθρός! Πῦρ! μπάμ! μπούμ! 

Ὁ γενναῖοι στρατιώτες στάθηκαν καὶ σημάδευαν μὲ τὰ ξύλινα τουφεκάκια τους. Οἱ πυροβολισμοί ἀκούονταν φωναχτὰ ἀπὸ τὰ στόματά τους. Ὁ γάτος ὅμως ἔμεινε ἀδιάφορος καὶ νυσταγμένος στὴ θέση του, χωρὶς διόλου νὰ γυρίση νὰ τοὺς κοιτάξη. - Ἐπάνω του! μάρς! Διάταξε πάλι ὁ λοχαγός. 

Καθὼς ὅμως ἔτρεχαν μὲ ὁρμὴ πρὸς τὸν τοῖχο, ὁ λοχαγὸς σκόνταψε σὲ μιὰ πέτρα καὶ ξαπλώθηκε φαρδὺς πλατὺς ἐπάνω στὸ δρομάκι. Ὁ Περικλῆς καὶ ὁ Κωστάκης ἔτρεξαν ἀμέσως νὰ τὸν σηκώσουν. 

- Χτύπησες; τὸν ρώτησε ὁ Κωστάκης φοβισμένα. Ὁ Δημητράκης ἀνασηκώθηκε. Τὸ πρόσωπό του ἦταν κατακίτρινο. Ἔδειξε τὸ παχουλό του πόδι, ποὺ εἶχε χτυπήσει στὸ γόνατο. Εἶχε γρατσουνιστεῖ ἀπὸ ἕνα μυτερὸ χαλίκι καὶ ἀπὸ τὴν πληγὴ ἔτρεχε αἷμα... 

- Ἄχ! πονεῖ πολύ! Φώναξε ὁ μικρὸς λοχαγὸς καὶ παρὰ λίγο ν’ ἀρχίση τὰ κλάματα. Κρατήθηκε ὅμως, γιατὶ τοῦ ἦρθαν στὸ νοῦ τὰ λόγια, ποὺ ὁ πατέρας του τοῦ εἶχε πεῖ, ὅταν τοῦ ἔδωσε τὸ πηλήκιο. - Τώρα θὰ φαίνεσαι σὰν ἀληθινὸς στρατιώτης, γιέ μου Δημήτρη, καὶ πρέπει νὰ φέρεσαι σὰν ἄντρας. 

Λοιπόν, οἱ στρατιῶτες δὲν κλαῖνε ποτέ, οὔτε οἱ λοχαγοί, συλλογιζόταν ὁ Δημητράκης. Ἐνῶ ὅμως ὁ Περικλῆς καὶ ὁ Κωστάκης τὸν βοηθοῦσαν μὲ ὅλη τὴν ἐπισημότητα νὰ πάη κουτσαίνοντας στὸ σπίτι, τὰ μάτια του βούρκωσαν ἀπὸ τὸν πόνο καὶ ἕνα δάκρυ κύλησε στὸ μάγουλό του. 

Ἀπὸ πίσω ἐρχόταν ὁ Γιῶργος μὲ τὴ σημαία του. - Τί πάθατε, παιδιά; ρώτησε ἡ μητέρα, ὅταν ὁ στρατὸς σταμάτησε κάτω ἀπὸ τὸ παράθυρο τῆς τραπεζαρίας. 

- Παίζαμε τοὺς στρατιῶτες, εἶπε ὁ Κωστάκης μὲ κατεβασμένα μοῦτρα καὶ κομπιασμένα λόγια, καὶ καθὼς πολεμούσαμε, ὁ λοχαγός μας πληγώθηκε ἄσχημα! 

Ἡ μητέρα ἔτρεξε ἀμέσως ἔξω. Πῆρε τὸν πληγωμένο ἥρωα στὴν ἀγκαλιά της, τὸν ἔφερε μέσα καὶ τοῦ ἔπλυνε τὸ γόνατο μὲ νερὸ βρασμένο, ποὺ εἶχε πάντα μέσα σ’ ἕνα μπουκάλι. 

- Εὖγε σου! τοῦ εἶπε, εἶσαι καλὸ παιδὶ καὶ δὲν κλαῖς! - Ἔβαλα τὰ δυνατά μου νὰ μὴν κλάψω. Ὁ πατέρας εἶπε, πὼς οἱ ἀληθινοὶ ἀξιωματικοὶ δὲν κλαῖνε ποτέ, ἀπάντησε ὁ Δημητράκης. 

- Μάλιστα, παιδί μου, εἶπε ὁ πατέρας, ποὺ, στὸ μεταξύ, εἴχε ἔρθη. Βλέπω πὼς θὰ γίνης γενναῖος ἄντρας ὅταν μεγαλώσης. 

- Καὶ βέβαια θὰ γίνη γενναῖος! Εἶπε ὁ Περικλῆς. Ἂν ἤμουν ἐγώ στὴ θέση του, θὰ χαλοῦσα τὸν κόσμο ἀπὸ τὰ κλάματα. Ζήτω λοιπὸν ὁ λοχαγός μας! - Ζήτω ω ω! φώναξαν ὅλοι, ἐνῶ ὁ Δημητράκης γελοῦσε ἀπὸ τὴ χαρά του. 

Τὸ σχολεῖο τῶν πουλιῶν 

- Καὶ τὰ πουλιὰ πηγαίνουν στὸ σχολεῖο κάθε πρωί! Ἔλεγε ὁ δάσκαλος μιὰν ἡμέρα στὴν τάξη τῆς Φρόσως. Ἐκεῖνο ὅμως τὸ σχολεῖο οὔτε τοίχους ἔχει, σὰν τὸ δικό μας, οὔτε στέγη. Στέγη του εἶναι ὁ οὐρανὸς καὶ πάτωμά του τὰ κλαδιὰ μιᾶς μεγάλης βελανιδιᾶς στὸ λιβάδι. 

Δάσκαλος τους εἶναι ὁ κὺρ Κότσυφας, μὲ τὴν ὄμορφη μαύρη φορεσιὰ του καὶ μὲ τὴ μελωδική του φωνή. Μόλις σφυρίξη, ὅλοι οἱ φτερωτοὶ μαθητές του τὸν τριγυρίζουν καὶ τὸ μάθημα ἀρχίζει. 

Κάθε ἕνας μαθητὴς λέει τὸ μάθημά του τραγουδώντας! Καὶ ὁ καθένας ἐξηγεῖ μὲ τὸ δικό του τρόπο, πῶς βρίσκει τοὺς σπόρους καὶ πῶς πιάνει τὰ ἔντομα καὶ τὰ σκουλήκια. 

Ὁ πιὸ χαρούμενος μαθητὴς εἶναι ὁ Σπίνος μὲ τὸ πρασινοκίτρινο πανωφόρι του. Νομίζει, πὼς εἶναι πάντα ἄνοιξη. 

Πολὺ προσεχτικὴ μαθήτρια εἶναι ἡ χαριτωμένη Καρδερίνα, μὲ τὸ κόκκινο φεσάκι στὸ κεφάλι καὶ μὲ τὰ χρυσὰ γαλόνια. 

Ὁ Κοκκινολαίμης ὅλο καμαρώνει τὸ ὄμορφο γιλέκο του καὶ γι’ αὐτὸ γίνεται πολλὲς φορὲς ἀπρόσεκτος. Ἡ ἔξυπνη Κίσσα, πάλι, μὲ τὸ λοφίο στὸ κεφάλι, ὅλο γιὰ τὸ δάσος μιλεῖ. 

Ὁ Κόρακας συχνὰ θυμᾶται τὸ μύθο τῆς πονηρῆς ἀλεποῦς καὶ τοῦ τυριοῦ. Τὸ Χελιδόνι διηγεῖται τὰ ταξίδια του. 

Ὁ Κορυδαλλός, μὲ τὸ λοφίο κι αὐτὸς στὸ κεφάλι, ψάλλει τὴ χαρὰ ποὺ νιώθει ὅταν ὁρμᾶ σὰν βέλος ψηλὰ στὸν οὐρανὸ ἢ ὅταν κατεβαίνη σὰν πέτρα κάτω στὰ χωράφια. 

Ἂς μὴν ξεχάσωμε καὶ τὸν Κοῦκο, τὸν τεμπέλη μὲ τὸ μονότονο τραγούδι του, καθὼς καὶ τὸν πονηρὸ Σπουργίτη. 

Μὰ οἱ μαθητὲς αὐτοῦ τοῦ σχολείου εἶναι τόσοι, ποὺ χρειαζόμαστε πολλὴ ὥρα γιὰ νὰ τοὺς ἀραδιάσωμε ὅλους. 

Ὅταν τὸ μάθημα τελειώση, τὸ ἀηδόνι, ντυμένο φτωχικά, κοιτάζει γύρω μὲ τὰ ἔξυπνα ματάκια του καὶ ἀρχίζει ἕνα μελωδικὸ τραγούδι, ποὺ κανένα ἄλλο πουλὶ δὲν μπορεῖ νὰ τραγουδήσει. 

Τότε καὶ ὁ κὺρ Κότσυφας σφυρίζει ἄλλη μιὰ φορὰ καὶ ὅλα τὰ πουλιὰ σὰν ἀστραπὴ σκορποῦν στὰ τέσσερα σημεῖα τοῦ οὐρανοῦ. 

Φθινόπωρο 

Τὸ φθινόπωρο ἔφερε μαζί του τὴ εὐλογημένη βροχούλα καὶ τὴ δροσιά. 

Ὁ οὐρανὸς τώρα δὲν εἶναι ὅπως τὸ καλοκαίρι πάντα γαλάζιος. Μαῦρα σύννεφα συχνὰ τὸν σκεπάζουν καὶ τὰ πουλιὰ δὲν κελαηδοῦν πιὰ στὰ δέντρα. 

Τὰ μονοπάτια τοῦ δάσους εἶναι στρωμένα μὲ φύλλα ξερὰ καὶ τὰ γυμνὰ κλαδιὰ φαίνονται σὰ νὰ κρυώνουν. 

Ὁ Θανάσης κι ἡ Εὐγενούλα, δυὸ μικρὰ παιδάκια ἀπὸ τὸ χωριό, ἀνεβαίνουν τὸν ἀνήφορο καὶ μπαίνουν στὸ δάσος. Τοὺς στέλνει ἡ μητέρα τους νὰ μαζέψουν φύλλα ξερά, γιὰ τὴν Μοσχούλα, τὴν κατσικούλα τους γιὰ νὰ κοιμᾶται ἐπάνω καὶ νὰ μὴν κρυώνη. 

Πολλὰ παιδιὰ ἔρχονται στὸ δάσος καὶ κάνουν πὼς δουλεύουν σὰν τοὺς μεγάλους, μόνο γιὰ νὰ παίξουν. Ὅμως αὐτὰ τὰ δυὸ παιδιὰ δὲν ἦρθαν γιὰ παιχνίδι. Ὁ Θανάσης τραβᾶ τὸ καροτσάκι καὶ ἡ Εὐγενούλα κουβαλᾶ ἕνα μεγάλο τσουβάλι στὴν πλάτη της. 

Ἄρχισαν τὸ μάζεμα τῶν φύλλων. Γιὰ νὰ γεμίση τὸ καροτσάκι καὶ τὸ τσουβάλι, πρέπει νὰ σκύψουν καὶ νὰ ξανασκύψουν πολλὲς φορές. 

Δουλεύουν μὲ καρδιά, ἱδρώνουν, κουράζονται. Δὲ σταματοῦν παρὰ μιὰ στιγμή, ποῦ καὶ ποῦ, γιὰ νὰ πάρουν ἀνάσα. 

Ὁ ἥλιος ἀνεβαίνει καὶ τὰ σταχτερὰ σύννεφα φωτίζονται! Τί ὡραῖο ποὺ εἶναι τώρα τὸ δάσος! Καὶ πῶς μοσκοβολᾶ τὸ βρεγμένο χῶμα! 

Τὰ φύλλα, ποὺ μαζεύουν, εἶναι κόκκινα, κίτρινα, καφετιὰ κι ὅταν ὁ ἥλιος πέφτη ἐπάνω τους, φαίνονται σὰ χρυσά. 

Μαζεύουν ἀκόμη κάμποσες ἀγκαλιές. Γέμισε τὸ ἁμαξάκι, ξεχείλισε τὸ σακούλι. Ξαναπαίρνουν τὸ δρόμο τοῦ χωριοῦ. 

Ὁ δρόμος τώρα εἶναι κατηφορικός. Ἡ Εὐγενούλα σκύβει ὁλοένα πιὸ πολὺ ἀπὸ τὸ βάρος τοῦ σακουλιοῦ. Ὁ Θανάσης ζεστάθηκε, κοκκίνησε. Τὰ δυὸ ἀδέρφια κουρασμένα σταμάτησαν καὶ κάθισαν λιγάκι, γιὰ νὰ ξεκουραστοῦν. 

- Αὔριο νὰ ξανάρθωμε, νὰ μαζέψωμε κουκουνάρες, εἶπε ἡ Εὐγενία. Θὰ τὰ χρειαστεῖ ἡ μαμά γιὰ προσάναμμα τὸ χειμώνα. 

- Νάρθουμε πάλι νὰ μαζέψωμε σαλιάγκους, εἶπε ὁ Θανάσης. Εἶδα πολλούς ἐπάνω στὰ χόρτα! Θὰ τοὺς πᾶμε τῆς μάνας νὰ τοὺς μαγειρέψη. 

- Ὄχι, αὐτὸ δὲν εἶναι δική μας δουλειά. Μπορεῖ νάναι φαρμακεροί. Τοὺς σαλιάγκους καὶ τὰ μανιτάρια, ἐκεῖνος ποὺ τὰ μαζεύει πρέπει νὰ τὰ γνωρίζη. 

Ὁ ἥλιος, ποὺ βγῆκε μὲς ἀπὸ τὰ σύννεφα, ζέστανε σιγὰ σιγὰ τὴν ἐξοχή. Τὰ παιδιὰ τώρα βλέπουν τὸ καλυβόσπιτό τους ποὺ ἀσπρίζει ἀπὸ μακριά. Ἀπὸ τὴν καμινάδα του ξεφεύγει ἕνας ἐλαφρὸς καπνός. 

- Τὰ παιδιὰ ξέρουν τί θέλει νὰ πῆ αὐτὸς ὁ καπνός. Λέει πὼς ἡ φασουλάδα βράζει στὴ φωτιὰ κι αὐτὸ τοὺς δίνει δύναμη. Λίγο ἀκόμα καὶ ἔφτασαν. 

Καὶ νὰ ἡ μητέρα τους, ποὺ τὰ περιμένει στὸ κατώφλι τῆς πόρτας. Τὰ βλέπει καὶ φωνάζει ἀπὸ μακριά: - Καλῶστα τὰ παιδάκια μου. Ἐλᾶτε καὶ τὸ φαΐ εἶν’ ἕτοιμο. 

Ἄχ! τί νόστιμη ποὺ θὰ τοὺς φανῆ καὶ μὲ τὶ ὄρεξη θὰ φᾶνε αὐτὴ τὴ φασουλάδα, ποὺ τὴν κέρδισαν μὲ τὸν κόπο τους οἱ μικροὶ αὐτοὶ ἐργάτες! 

Ὁ μικρὸς Φῶτος 

Τὸ μικρὸ χωριὸ τοῦ Φώτου δὲν εἶχε σχολεῖο. Ὁ μικρὸς Φῶτος, ποὺ ἤθελε νὰ μάθη γράμματα, ὅπως ἔλεγε, πήγαινε στὸ σχολεῖο τοῦ γειτονικοῦ χωριοῦ, ποὺ ἦταν ἀρκετὰ μακριά. 

Ἕνα βράδυ ὁ Φῶτος γύριζε ἀργὰ στὸ χωριό του. Τοῦ εἶχε πεῖ ἡ μητέρα του νὰ ψωνίση καὶ εἶχε ἀργήσει. 

Ἤτανε τὸ τέλος τοῦ φθινοπώρου καὶ ὅταν ἔφτασε στὸ δάσος, εἶχε πέσει πυκνὴ ὁμίχλη. 

Ὁ Φῶτος μὲ κόπο ξεχώριζε τὸ δρόμο. Εὐτυχῶς εἶχε περάσει ἀπὸ ἐκεῖ τόσες πολλὲς φορές, ἀλλιῶς μποροῦσε νὰ πάρη κάποια ἄλλη διαδρομή. 

Ἔτσι καθὼς προχωροῦσε, τοῦ φάνηκε πὼς ἄκουσε φωνὲς καὶ βογκητά μέσα σ’ ἕνα χωράφι δεξιά του. Στάθηκε νὰ κοιτάξη, ἀλλὰ μέσα στὴν τόσο πυκνὴ ὁμίχλη δὲν μποροῦσε νὰ ξεχωρίση τίποτε. 

Τότε φοβήθηκε καὶ ἄρχισε νὰ τρέχη μὲ ὅλη του τὴ δύναμη, ἀλλὰ μιὰ γενναία σκέψη τὸν ἔκαμε νὰ σταθῆ πάλι: 

- Ὑπάρχει κάποιος, εἶπε μέσα του, ποὺ ὑποφέρει καὶ ζητᾶ βοήθεια. Ἴσως μπορῶ νὰ τὸν βοηθήσω. Πρέπει νὰ κοιτάξω νὰ ἰδῶ ποῦ εἶναι. 

Αὐτὴ ἡ σκέψη ξανάφερε ὅλο τὸ θάρρος στὸ μικρὸ Φῶτο. Τὰ βογκητὰ ἐξακολουθοῦσαν. Γύρισε πίσω καὶ προχώρησε πρὸς τὸ μέρος, ἀπὸ τὸ ὁποίο εἶχε φύγει. 

Πρόσεξε καλύτερα καὶ ξεχώρισε τὴ φωνὴ μικροῦ παιδιοῦ. Ὁδηγημένος ἀπὸ τὴ φωνή, δὲν ἄργησε νὰ βρῆ ἕνα μικρὸ κοριτσάκι πεσμένο καταγῆς. 

Ἐξαιτίας τῆς ὁμίχλης εἶχε χάσει τὸ δρόμο καὶ εἶχε προχωρήσει στὰ χωράφια. Εἶχε πέσει μέσα σὲ ἕνα ἀρκετὰ βαθὺ χαντάκι καὶ δὲν μποροῦσε νὰ σηκωθῆ. Εἶχε χτυπήσει ἐπάνω σὲ μιὰ πέτρα κι ἔτρεχε αἷμα ἀπὸ τὸ μέτωπό της. 

Ὁ Φῶτος ἀνασήκωσε τὴ μικρούλα κόρη, καὶ τὴν καθάρισε μὲ καθαρὸ νερό ποὺ εἶχε τὸ χαντάκι. 

Ἔπειτα ἔδεσε τὴν πληγὴ στὸ μέτωπό της μὲ τὸ καθαρὸ μαντηλάκι ποὺ βρῆκε στὸ τσαντάκι της. 

Μετὰ ἀπὸ ὅλα αὐτὰ τὴν πῆρε ἀπὸ τὸ χέρι καὶ τὴν ἔβγαλε ἀπὸ τὸ χαντάκι. 

Τὸ κοριτσάκι ἔτρεμε καὶ δὲν μποροῦσε νὰ μιλήση. Καὶ μόνο ὅταν προχώρησαν, εἶπε ὅτι τὸ σπίτι της ἤτανε στὴν ἀρχὴ τοῦ χωριοῦ. Πόσο χάρηκαν οἱ γονεῖς της μόλις τὴν εἶδαν! 

Ἡ μικρούλα ἔπεσε στὴν ἀγκαλιὰ τῆς μητέρας της καὶ δὲν μποροῦσε νὰ μιλήση. Ὁ Φῶτος ἐξήγησε τί εἴχε συμβεῖ. 

- Σ’ εὐχαριστούμε πολύ καλὸ παιδί, τοῦ εἶπαν οἱ γονεῖς. Καὶ ὁ μικρὸς Φῶτος πῆγε στὸ σπίτι του εὐχαριστημένος. 

Ὁ μικρὸς καπετάνιος 

Ὁ παπποὺς τοῦ Δημητράκη ἦταν ναυτικός. Τώρα ἦταν γέρος καὶ πιὰ δὲν ταξίδευε. Πολὺ συχνὰ ὅμως θυμόταν τὰ ταξίδια, ποὺ ἔκανε ὅταν ἦταν νέος καὶ τὰ διηγόταν στὸν ἐγγονό του. 

Καὶ ὁ Δημητράκης ἄλλο ποὺ δὲν ἤθελε. Ὅταν ὁ παπποὺς διηγόταν τὶς παράξενες ἱστορίες τῶν ταξιδιῶν του, ὁ Δημητράκης στοχαζόταν, πὼς εἶναι πολὺ καλὸ νὰ εἶναι κανεὶς ναυτικός. Ταξιδεύεις πάντα καὶ βλέπεις τόσους τόπους. 

Μιὰ μέρα ὁ Δημητράκης κατάφερε νὰ πείσει τὸν παππού του, νὰ τοῦ φτιάξη ἕνα ὡραῖο ξύλινο καραβάκι. 

- Καὶ λές, παππού, ν’ ἀρμενίζη καλὰ τὸ καράβι μου; ρωτοῦσε ὁ Δημητράκης. - Θ’ ἀρμενίζη περίψημα, ἂν τοῦ βάζης τὰ πανιά του καλὰ. Κανένα καράβι δὲν ἀρμενίζει καλά, ἂν ὁ καπετάνιος δὲν κάνη καλὰ τὴ δουλειά του. 

Ὅταν ἄκουσε ὁ Δημητράκης αὐτὰ τὰ λόγια, σοβαρεύτηκε καὶ σκέφτηκε μὲ καμάρι: - Ἐγὼ θὰ εἶμαι καλὸς καπετάνιος! Καὶ βέβαια, μπορεῖ ἄλλος νὰ εἶναι καπετάνιος, ἀφοῦ τὸ καράβι εἶναι δικό μου; 

Δὲν ἔβλεπε λοιπὸν τὴν ὥρα νὰ τελειώση τὸ καράβι του. Θὰ τοῦ ἔβαζε τὰ κατάρτια, τὰ πανιά του καὶ τὴ χρωματιστὴ σημαιούλα του. Θὰ τὸ χρωμάτιζε καὶ θὰ τὸ ἔριχνε στὸ νερό στὰ μικρὰ λιμανάκια, ποὺ ἦταν στὴν παραλία κοντὰ στὸ σπίτι τους. 

Ὁ Δημητράκης ὅμως ἦταν καὶ μαθητὴς κι ἔπρεπε νὰ πηγαίνη καὶ στὸ σχολεῖο. 

Πρὶν νὰ τοῦ κάμη ὁ παπποὺς τὸ καραβάκι, ὁ Δημήτρης ἦταν πολὺ τακτικὸς μαθητής. Ὁ δάσκαλος τὸν αγαποῦσε καὶ πάντοτε τοῦ ἔβαζε καλοὺς βαθμούς. Ὅταν ὅμως τὸ καραβάκι ἔφυγε ἀπὸ τὰ χέρια τοῦ παπποῦ καὶ πῆγε στὰ χέρια τοῦ Δημητράκη, τὰ πράγματα ἄλλαξαν. 

Ὁ Δημητράκης πολὺ συχνὰ δὲν ἔφτανε στὸ σχολεῖο στὴν ὥρα του. Γιατί συνέβαινε αὐτό στὸ Δημητράκη; Αὐτός, ποὺ ἄλλοτε ἦταν τόσο τακτικὸς καὶ ὅλο ἐπαίνους ἔπαιρνε ἀπὸ τὸ δάσκαλό του; 

Θὰ σᾶς τὸ πῶ μὲ μεγάλη μου λύπη. Ὁ Δημητράκης ἔφευγε νωρὶς ἀπὸ τὸ σπίτι του γιὰ νὰ πάη σχολεῖο. Στὸ δρόμο ὅμως, καθὼς περνοῦσε ἀπὸ τὴν ἀκρογιαλιά, χασομεροῦσε, γιατὶ ἔβαζε τὸ καραβάκι του νὰ ἀρμενίζη μέσα στὰ λιμανάκια. 

Ὅταν τελείωνε τὸ παιχνίδι του, ἔκρυβε τὸ καραβάκι του μέσα σὲ κάτι βράχους, ποὺ μόνο αὐτὸς ἤξερε τὸν κρυψώνα τους κι ἔτρεχε στὸ σχολεῖο νὰ προφτάση τὸ μάθημα. 

Στὴν ἀρχὴ πρόφταινε. Ὅσο ὅμως περνοῦσαν οἱ μέρες, τόσο πολύ τοῦ ἄρεσε νὰ κάθεται περισσότερο στὸ λιμανάκι, νὰ παίζη μὲ τὸ καραβάκι του. 

- Ἔ! πῶς τὰ πᾶς μὲ τὸ καράβι σου καπετάνιο; τὸν ρωτοῦσε ὁ παππούς. - Περίφημα! Ἔλεγε ὁ ἐγγονός. Τὸ καράβι μου ἀρμενίζει τέλεια καὶ πιστεύω, πὼς πολὺ γρήγορα θὰ γίνω καπετάνιος μὲ μεγάλο καράβι. 

Πέρασαν δυὸ ἑβδομάδες καὶ στὸ σχολεῖο ἔγινε κάτι πολὺ κακὸ γιὰ τὸ Δημητράκη. 

Ὁ δάσκαλος παρήγγειλε, μ’ ἕνα ἄλλο παιδί, στὸν παπποὺ τοῦ Δημητράκη, νὰ πάη στὸ σχολεῖο ποὺ ἤθελε νὰ τὸν δεῖ. 

Ἔτρεξε ὁ παπποὺς καὶ πῆγε σχολεῖο ἀνήσυχος. Στοχαζόταν, πὼς κάποιο κακὸ θὰ ἔπαθε ὁ Δημητράκης. 

Μπῆκε μέσα στὸ γραφεῖο καὶ περίμενε τὸ δάσκαλο. Σὲ λίγο ἦρθε μέσα ὁ δάσκαλος μὲ τὸ Δημητράκη. 

- Σᾶς κάλεσα, εἶπε ὁ δάσκαλος στὸν παππού, γιὰ νὰ σᾶς πῶ, πὼς δὲν εἶμαι καθόλου εὐχαριστημένος ἀπὸ τὸν ἐγγονό σας. Μένει πίσω στὰ μαθήματα καὶ στὸ σχολεῖο ἔρχεται πάντα ἀργά. 

Ὁ Δημητράκης τότε κοκκίνησε. Τὰ μάτια του γέμισαν δάκρυα, ὅταν ἀντίκρυσε τὸ λυπημένο πρόσωπο τοῦ παπποῦ του. Καὶ ἐπειδὴ ὁ Δημητράκης δὲν ἔλεγε ποτὲ ψέματα, ὁμολόγησε τί ἔκανε στὸ δρόμο κι ἔφτανε στὸ σχολεῖο ἀργότερα. 

- Βλέπεις, παιδάκι μου, τοῦ εἶπε ὁ παππούς, τί ἔκαμες; Ἂν θέλης νὰ γίνης καλὸς καπετάνιος, πρέπει νὰ μάθης νὰ κυβερνᾶς πρῶτα τὸν ἑαυτό σου. 

Ὁ Δημητράκης κατάλαβε πολὺ καλὰ τὰ λόγια τοῦ παπποῦ. Ὑποσχέθηκε, πὼς δὲν θὰ τὸ ξανακάμη καὶ πὼς δὲν θὰ ἀμελῆ τὰ μαθήματά του γιὰ τὸ παιγνίδι. 

Τέλος πρώτου μέρους