Learn Greek with Comprehensible Greek Audiobooks

---

PATROLOGOS edutainment

Εἶχεν εἴπει ὁ Θεὸς εἰς τὸ πρῶτο ἀνδρόγυνον, ὅταν ηὐλόγει καὶ ἡγίαζε τὸν δεσμὸν καὶ τὴν ἕνωσιν αὐτοῦ: «αὐξάνεσθε καί πληθύνεσθε καὶ πληρώσατε τὴν γῆν». 

Καὶ οἱ λόγοι αὐτοὶ τοῦ Θεοῦ, λόγοι καὶ προσταγὴ τοῦ παντοδυνάμου Δημιουργοῦ, ὁ Ὁποῖος κρατεῖ εἰς χεῖρας του ὁλόκληρον τὴν κτίσιν, δὲν ἔχασαν τὴν δύναμίν των, μὲ ὅλον ὁποῦ ὁ Ἀδὰμ καὶ ἡ Εὔα παρέβησαν τὴν θείαν ἐντολὴν καὶ ἐξεδιώχθησαν ἀπὸ τὸν Παράδεισον. Μόνον ὅτι τώρα καταδικάζεται ἡ Εὔα νὰ γεννᾷ τὰ τέκνα της μὲ λύπας καὶ μὲ πόνους. 

Μιὰ φορὰ ὅμως ποὺ ἡ γῆ ὡρίσθη ἀπὸ τὸν παντοδύναμον τῆς κτίσεως Δεσπότην νὰ εἶναι τοῦ ἀνθρώπου κατοικία καὶ κληρονομία, ὁ Ἀδὰμ καὶ ἡ Εὔα δὲν θὰ ἔμεναν ἄτεκνοι, οὔτε θὰ ἦσαν καταδικασμένοι μόνοι τους, χωρὶς κληρονόμον, ὁ ὁποῖος νὰ περιθάλψῃ αὐτοὺς εἰς τὸ γῆρας των καὶ νὰ συμμαζεύσῃ εὐλαβῶς τὰ λείψανά των, ὅταν θὰ ἀπέθνησκον, χωρὶς κληρονόμον νὰ περάσουν τὰς ὑπολοίπους πικρὰς καὶ ἀθλίας ἡμέρας τῆς ζωῆς των. 

Θὰ ἀπέκτων λοιπὸν παιδιά. Καὶ ἀπέκτησαν παιδιά. Ὁ Κάϊν καὶ ὁ Ἄβελ ὑπῆρξαν τὰ πρῶτα παιδιά, τὰ ὁποῖα ἐγέννησεν ἡ Εὔα, μεγαλύτερα ἀπὸ τὰ ἄλλα, τὰ ὁποῖα ἀπέκτησε κατόπιν. Ὁ Κάϊν ἦτο ὁ πρῶτος. Καὶ ὁ Ἄβελ ἦτο δεύτερος. 

Ποίαν συγκίνησιν νὰ ἐδοκίμασεν ἡ Εὔα, ὅταν ἤκουσε τὶς πρῶτες φωνές, τὶς ὁποῖες εὐθὺς ὡς ἔπεσεν ἀπὸ τὴν κοιλίαν τῆς μητέρας του ἔβγαλεν ὁ Κάϊν! 

Ὅσους πόνους καὶ ἂν ἐδοκίμασεν εἰς τὴν γένναν της ἡ δυστυχισμένη προμήτωρ μας, τοὺς ἐξέχασεν ἀμέσως, ὅταν εἶδε τὸ ἀγαπημένο της ἐκεῖνο μωρό, ποὺ τῆς ἔδιδε τὴν στιγμὴν ἐκείνην ἡ εὐλογία τοῦ Θεοῦ, ἡ ὁποία ἡγίασε καὶ ἔκαμε γόνιμον τὸν γάμον αὐτῆς μετὰ τοῦ Ἀδάμ. 

«Καὶ εἶπεν ἡ Εὔα· Ἐκτησάμην ἄνθρωπον διὰ τοῦ Θεοῦ». 

Τὸ αἰσθάνεται τὴν ὥραν ἐκείνην ἡ Εὔα. Τὸ παραδέχεται μὲ ὅλην της τὴν ψυχὴν καὶ τὴν καρδίαν, ὅτι ὁ Θεὸς τῆς ἔδωκε τὸ παιδὶ ἐκεῖνο, τὸ ὁποῖον μὲ λύπες πολλὲς ἐγέννησεν, ἀλλὰ καὶ μὲ ἐλπίδες πολλὲς γλυκοσφίγγει τώρα εἰς τὴν ἀγκαλιάν της. 

Καὶ τὸ κηρύττει μὲ εὐγνωμοσύνην. Καὶ τὸ λέγει δυνατά: «Ἀπέκτησα ἄνθρωπον, υἱὸν ὅμοιον μὲ ἐμὲ καὶ τὸν πατέρα του, διὰ τοῦ Θεοῦ, μὲ τὴν δύναμιν καὶ τὴν εὐλογίαν τοῦ Θεοῦ». 

Ἀκοῦτε το, γονεῖς! Τὰ παιδιά, ποὺ ἔχετε, δὲν εἶναι ἰδικὰ σας. Ἄλλος σᾶς τὰ δίδει, ὁ Θεός. Ἐκεῖνος δίδει τὴν ζωὴν εἰς τὰ σπλάγχνα σας καὶ ἀνασταίνει ἀπὸ τὰ αἵματά σας τοὺς υἱοὺς καὶ τὰς θυγατέρας, τὰς ὁποίας καμαρώνετε καὶ τοὺς ὁποίους, χαίρεσθε. 

Ἐκεῖνος σᾶς τοὺς δίδει καὶ εἰς Ἐκεῖνον ἀνήκουν καὶ κτῆμα ἰδικόν Του εἶναι, τὸ ὁποῖον ἐνεπιστεύθη εἰς σᾶς. Μὴ καταντᾶτε λοιπὸν εἰς παραφοράν, οὔτε ὅταν τοὺς ἔχετε εἰς τὴν γεμάτην ἀπὸ στοργὴν ἀγκαλιάν σας, οὔτε ὅταν ὁ θάνατος ἔρχεται νὰ σᾶς χωρίσῃ ἀπὸ αὐτοὺς σκληρά. Ἐνθυμεἶσθε πάντοτε ὅτι δὲν εἶναι ἰδικοί σας. 

Εἶναι βέβαια καὶ ἰδικοί σας, διότι σεῖς τοὺς ἐγεννήσατε, ἀλλὰ πρῶτα πρῶτα ἀνήκουν εἰς τὸν Θεόν, μὲ τὴν εὐλογίαν τοῦ Ὁποίου τοὺς ἀποκτήσατε. 

Ἠθέλησε τότε καὶ σᾶς τοὺς ἔδωκε. Θέλει τώρα καὶ σᾶς τοὺς παίρνει. Ὑποταχθῆτε χωρὶς κανένα γογγυσμὸν καὶ χωρὶς καμμίαν ἀντιλογίαν εἰς τὸ θέλημά Του. Τί θέλει Αὐτός, τὸ ὁποῖον νὰ μὴ εἶναι ἀγαθόν, ὠφέλιμον, δίκαιον καὶ ἅγιον δι’ ὅλους; 

Ἀλλὰ καὶ σεῖς, ὅσοι εἶσθε σύζυγοι, ἀλλὰ δὲν εὐτυχήσατε νὰ γίνετε πατέρες καὶ μητέρες· σεῖς ὅσοι δὲν ἀποκτήσατε ἀπὸ τὸν γάμον σας παιδιά, προσέξατε εἰς τοὺς λόγους αὐτοὺς τῆς Εὔας. Τὸ ὅτι δὲν ἔχετε παιδιά, δὲν ὀφείλεται εἰς ἀτυχίαν ἰδικήν σας. Εἶναι θέλημα Θεοῦ. 

Καὶ νομίζετε ἴσως, ὅτι θὰ ἤσασθε εὐτυχεῖς, ἐὰν ἀποκτούσατε παιδιὰ καὶ ἐβλέπατε καὶ ἰδικούς σας ἀπογόνους. Πλάνη! Καὶ πλάνη μεγάλη! 

Ἡ εὐτυχία καὶ ἡ ἀσφάλεια τοῦ ἀνθρώπου δὲν εἶναι εἰς ἐκεῖνο, τὸ ὁποῖον αὐτὸς θέλει διὰ τὸν ἑαυτόν του ἀλλ’ εἰς ἐκεῖνο, τὸ ὁποῖον ὁ Θεός, ὁ ἀγαθός, ὁ πανάγαθος Θεὸς θέλει καὶ ἀποφασίζει δι’ αὐτόν. 

Ναί, ἀδελφέ μου. Ἡμεῖς, τυφλοὶ πολλὲς φορὲς ἀπὸ τὰ ἀκυβέρνητα αἰσθήματά μας, ζητοῦμεν καὶ ποθοῦμεν, χωρὶς κἂν νὰ τὸ καταλαμβάνωμεν, τὴν δυστυχίαν μας καὶ τὴν καταστροφήν μας. Ὁ ἀγαθός μας ὅμως καὶ πάνσοφος Πατέρας, ποὺ εὑρίσκεται εἰς τοὺς οὐρανούς, δὲν εἶναι ποτὲ δυνατὸν νὰ πλανηθῇ, οὔτε εἶναι ποτὲ δυνατὸν νὰ ἑτοιμάσῃ τὴν καταστροφήν μας καὶ τὴν δυστυχίαν μας. 

Διατί λοιπὸν νὰ μὴ ἐμπιστευώμεθα τὸν ἑαυτόν μας εἰς τὴν Πρόνοιάν Του καὶ νὰ μὴ μένωμεν ἀναπαυμένοι τελείως εἰς ὅ,τι Αὐτὸς ἀπεφάσισε καὶ θέλει δι’ ἡμᾶς; 

Ἕως ὅτου ἡ Εὔα γεννήσῃ καὶ τὸ δεύτερον παιδί της τὸν Ἄβελ, ὁ Κάϊν ἦτο μοναχός, χωρὶς συντροφιὰν ἄλλην, παρεκτὸς ἀπὸ τὴν συντροφιὰν τῶν γονέων του. Ἡ συντροφιὰ δι’ αὐτὸ τοῦ ἀδελφοῦ του Ἄβελ, ὅταν αὐτὸς ἐγεννήθη καὶ ἐμεγάλωσε κάπως, πρέπει νὰ ἦτο περιζήτητος καὶ εὐχάριστος πολὺ εἰς τὸν μικρὸν Κάϊν. 

Μὲ ποῖον ἄλλον θὰ ἔπαιζεν ὁ Κάϊν, παρὰ μόνον μὲ τὸν ἀδελφόν του; Παιδὶ ἄλλο δὲν ὑπῆρχεν ἀκόμη κανένα. Μόνον τὰ δυὸ αὐτὰ παιδιὰ ἐζοῦσαν, μόνοι συνομήλικες σχεδόν, μόνοι σύντροφοι διὰ νὰ περνοῦν μαζῆ τὰ ἔτη τῆς παιδικῆς νεότητος. 

Μαζῆ τὰ δύο αὐτὰ παιδιὰ εἰς τὸ φαγητόν, μαζῆ τὴν ἡμέραν, μαζῆ καὶ τὴν νύκτα, μαζῆ εἰς τὴν καλύβην ὅπου θὰ ἐγεννήθησαν καὶ θὰ ἔμεναν κοντὰ εἰς τοὺς γονεῖς των, μαζῆ καὶ εἰς τοὺς ἀγροὺς καὶ εἰς τὴν ἐξοχὴν τὴν ἔρημον καὶ ἥσυχον καὶ σιωπηλήν. 

Φυσικὸν λοιπὸν θὰ ἦτο νὰ συνεδέθησαν πολύ. Ἔτσι τοὐλάχιστον θὰ ἔκρινε ὁ καθένας μας ἐκ πρώτης ὄψεως διὰ τοὺς δύο αὐτοὺς ἀδελφούς. Πρέπει ὁ Κάϊν νὰ ἐλαχταροῦσε διὰ τὸν μικρόν του ἀδελφόν, τὸν Ἄβελ. Καὶ ὅσο περισσότερον ἐπερνοῦσεν ὁ καιρὸς καὶ ἐμεγάλωναν οἱ δύο αὐτοὶ ἀδελφοί, τόσο περισσότερον πρέπει νὰ συνεδέοντο ὁ εἷς πρὸς τὸν ἄλλον. 

Καὶ καθὼς τοὐλάχιστον φαίνεται, ἔπρεπεν ἡ ἀγάπη των καὶ ὁ σύνδεσμός των νὰ ἦτο τόσον μεγάλος, ὥστε ὁ ἕνας νὰ μὴ μπορῇ νὰ κάμῃ χωρὶς τὸν ἄλλον· οὔτε νὰ εἶναι δυνατὸν νὰ ζήσῃ ὁ ἕνας χωρὶς νὰ ὑπάρχῃ ὁ ἄλλος. 

Καὶ μ’ ὅλα ταῦτα, ἀναγνῶστα μου, τὰ πράγματα ὑπῆρξαν ἐντελῶς διαφορετικά. Ἡ ἁμαρτία, βλέπεις, διαστρέφει τόσον πολὺ τὴν φύσιν τοῦ ἀνθρώπου, ὥστε τὰ πλέον ἀφύσικα καὶ τὰ πλέον ἀνάποδα αἰσθήματα καὶ θελήματα νὰ γεννῶνται καὶ νὰ φυτρώνουν μὲ τὴν μεγαλυτέραν εὐκολίαν εἰς τὴν θέλησίν μας καὶ εἰς τὴν καρδίαν μας. 

Ἡ ἁμαρτία, ἡ ὁποία εἰσεχώρησε καὶ ἐδῶ εἰς τὰ τέκνα τοῦ Ἀδὰμ καὶ ἡ ὁποία διέστρεψε τὴν καρδίαν ὄχι τοῦ ἀγαθοῦ καὶ εὐλαβοῦς Ἄβελ, ἀλλὰ τοῦ πονηροῦ καὶ μοχθηροῦ Κάϊν, παρουσίασε πολὺ σύντομα τὰ ὀλέθρια ἀποτελέσματά της καὶ τοὺς καταστρεπτικοὺς καρπούς, ποὺ θὰ ἔδιδεν εἰς τὴν ὁλονὲν πληθυνομένην ἀνθρωπότητα νὰ γευθῇ καὶ νὰ δοκιμάσῃ. 

Καὶ ἔτσι, καθὼς μετ’ ὀλίγον ἡ ἱστορία τοῦ Κάϊν καὶ τοῦ Ἄβελ θὰ μᾶς δείξῃ, χωρὶς ἀκόμη νὰ προφθάσῃ ὁ κόσμος τῶν ἀνθρώπων νὰ πληθυνθῇ, χωρὶς νὰ προφθάσουν ἀκόμη οἱ ἀπόγονοι τοῦ Ἀδὰμ νὰ βγοῦν ἀπὸ τὸ σπίτι εἰς τὸ ὁποῖον ἐγεννήθησαν, ἡ ἁμαρτία τοὺς διαιρεῖ καὶ τοὺς διχάζει. 

Καὶ γίνεται ἀμέσως ἡ διάκρισις καὶ ὁ χωρισμὸς εἰς δικαίους καὶ ἀδίκους, εἰς ἀγαθοὺς καὶ κακούς, εἰς ἐναρέτους καὶ μοχθηρούς. Καὶ ἀρχίζει παρευθὺς ὁ ἀνταγωνισμὸς μεταξὺ τῆς κακίας καὶ τῆς ἀρετῆς, μεταξὺ τῆς δικαιοσύνης καὶ τῆς ἀδικίας. Καὶ δὲν βραδύνει νὰ κηρυχθῇ ὁ σκληρός, ὁ ἀδυσώπητος, ὁ μὲ αἵματα ἀκόμη βαμμένος διωγμὸς τῆς κακίας κατὰ τῆς ἀόπλου ἀρετῆς. 

Καὶ ἐὰν ὁ Ἀδὰμ μὲ τὴν Εὔαν ἐκπροσωποῦν τώρα ὁλόκληρον τὴν ἀνθρωπότητα, τὰ δυὸ παιδιά των, ὁ Κάϊν καὶ ὁ Ἄβελ, ἐκπροσωποῦν τὰς δύο μερίδας, εἰς τὰς ὁποίας πρόκειται νὰ χωρισθῇ ἡ ἀνθρωπότης. 

Ὁ ἕνας ἀντιπροσωπεύει τὸ πονηρὸν τοῦ ὄφεως σπέρμα, τὴν μερίδα τὴν πολυπληθῆ τῶν ἀνθρώπων ἐκείνων, οἱ ὁποῖοι ἐμπνέονται ἀπὸ τὸν κακοῦργον ὄφιν, τὸν πονηρὸν καὶ ἀνθρωποκτόνον διάβολον. Ὁ ἄλλος ἀντιπροσωπεύει τὰ ἄοπλα καὶ ἄκακα καὶ ἀθῷα ἀρνία τοῦ σπέρματος τῆς γυναικός, τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. 

Ὢ σύ, Χριστιανέ μου, ὁ ὁποῖος ποθεῖς εἰλικρινῶς καὶ ἐκ καρδίας νὰ γίνῃς πρόβατον τῆς μάνδρας τοῦ Χριστοῦ, μὴ λησμονῇς ποῖος εἶναι ὁ κλῆρος σου. 

Θὰ διωχθῇς, θὰ παραγνωρισθῇς, θὰ παραγκωνισθῇς, θὰ συκοφαντηθῇς, δὲν εἶναι δὲ παράδοξον καὶ ὡς πρόβατον νὰ ὁδηγηθῇς ἐπὶ τὴν σφαγήν. 

Δὲν πρέπει νὰ ἐκπλαγῇς, ὅταν οἱονδήποτε ἀπὸ τὰ ἀνωτέρω ἀπαριθμηθέντα δεινὰ εὑρεθῇ εἰς τὴν πορείαν σου. Αὐτὴ εἶναι ἡ ἱστορία τῆς ἀρετῆς ἀφ’ ὅτου ὑπάρχει ὁ κόσμος· αὐτὸς εἶναι ὁ κλῆρος τῶν τέκνων τοῦ Θεοῦ, ἀφ’ ὅτου ἐγεννήθησαν ἄνθρωποι. 

Ἂς μελετήσωμεν τὴν ἱστορίαν τῶν δύο πρώτων τέκνων τοῦ Ἀδάμ, καὶ ἀμέσως θὰ πεισθῶμεν. 

Ὅταν τὰ δυὸ παιδιὰ τοῦ Ἀδὰμ ἐμεγάλωσαν, ἤρχισε τὸ καθένα των νὰ ἀσχολῆται καὶ μὲ τὸ ἰδικόν του, ξεχωριστὸν ἐπάγγελμα. «Καὶ ἐγένετο Ἄβελ ποιμὴν προβάτων, Κάϊν δὲ ἐργαζόμενος τὴν γῆν». 

Ποιμὴν προβάτων, τσοπάνης ὁδηγῶν εἰς τὴν βοσκὴν τὰ πρόβατά του ὑπῆρξεν ὁ ἕνας, ὁ νεώτερος Ἄβελ· γεωργὸς καλλιεργῶν καὶ ἐργαζόμενος τὴν γῆν ὑπῆρξεν ὁ ἄλλος, ὁ πρεσβύτερος Κάϊν. 

Δύο ἦσαν, ἀπὸ εὐγενεῖς καὶ οἱ δύο καταγόμενοι γονεῖς, ἀπὸ τοὺς δύο ἀκριβῶς ἐκείνους γονεῖς, ἀπὸ τοὺς ὁποίους ὕστερον θὰ κατήγοντο ὅλοι τοῦ κόσμου οἱ βασιλεῖς καὶ ὅλοι τῆς οἰκουμένης οἱ εὐγενεῖς. 

Δύο ἦσαν ὁ Κάϊν καὶ ὁ Ἄβελ, μοναδικοὶ κληρονόμοι τῆς γῆς τὴν ἐποχὴν ἐκείνην, πολὺ εὔκολα δυνάμενοι οἱ δύο τους νὰ ζήσουν μὲ τοὺς ἀγρίους ἔστω καρπούς, ποὺ χωρὶς καμμίαν δυσκολίαν θὰ εἰμποροῦσαν νὰ εὕρουν. 

Καὶ μ’ ὅλα ταῦτα βλέπεις, ὅτι οἱ γονεῖς των πολὺ γρήγορα φροντίζουν νὰ τοὺς μάθουν ξεχωριστὸν τὸν καθένα ἐπάγγελμα. Δὲν τοὺς λέγουν· φάγετε, παιδιά μας, ἀπὸ τὰ ἕτοιμα αὐτά, τὰ ὁποῖα ὁ Θεὸς μᾶς ἔδωκε. 

Δὲν τοὺς δεικνύουν τὴν ἀπέραντον ἐκείνην κληρονομίαν, ποὺ τοὺς εἶχε δώσει ὁ Θεός, διὰ νὰ τοὺς εἴπουν, ἀναπαυθῆτε, ἄχρηστοι καὶ τεμπέληδες, χωρὶς διόλου νὰ ἱδρώνετε εἰς τὴν σφαῖραν αὐτὴν τῆς γῆς, ἡ ὁποία, ἐφ’ ὅσον ζῆτε, εἶναι ὅλη ἰδική σας. 

Ἀλλὰ τί τοὺς λέγουν; Διὰ νὰ φάγετε, πρέπει πρῶτον νὰ ἐργασθῆτε. Καὶ πρέπει νὰ ἱδρώσετε, διὰ νὰ ἀποκτήσετε μὲ τὸν κόπον σας τὸ ψωμί σας καὶ τὸ ἔνδυμά σας. 

Ἰδοὺ λοιπόν, ἀπόγονοι τοῦ Ἀδάμ, ὅσοι ἀναγινώσκετε τὰς γραμμὰς αὐτάς, ποῖον εἶναι τὸ καθῆκον μας καὶ ἡ ὑποχρέωσίς μας. Ἡ ὀκνηρία καὶ ἡ τεμπελιὰ εἶναι κακία, ἡ ὁποία δὲν δικαιολογεῖται ποτὲ εἰς τὸν ἄνθρωπον. 

Ἔστω καὶ ἂν εἶναι οἰκονομικῶς ἀνεξάρτητος, δὲν πρέπει ποτὲ νὰ ἀργῇ. Ὀφείλει νὰ ἐργάζεται. Καὶ ἐὰν οἱ καρποὶ τῆς ἐργασίας του περισσεύουν εἰς αὐτόν, ἂς ἐργασθῇ ὑπὲρ τῶν ἄλλων. 

Ὑπάρχει ἄλλη εὐτυχία μεγαλυτέρα ἀπὸ τοῦ νὰ κοπιάζωμεν ἡμεῖς διὰ νὰ δίδωμεν ἀνάπαυσιν εἰς τοὺς ἀσθενεῖς καὶ τοὺς γέροντας, οἱ ὁποῖοι δὲν δύνανται νὰ κοπιάσουν; 

Καὶ ὑπάρχει ἄλλη ἐντροπὴ μεγαλυτέρα ἀπὸ τοῦ νὰ μεταβάλλεται ὁ ἄνθρωπος εἰς ἕνα ζῶον ἄχρηστον, τὸ ὁποῖον κανένα ἄλλον σκοπὸν νὰ μὴν ἔχῃ, παρὰ μόνον νὰ τρώγῃ καὶ νὰ κοιμᾶται καὶ νὰ κυλίεται ὡσὰν σκουλῆκι εἰς τὰς ἀναπαύσεις καὶ τὰς ἡδονάς; 

Ὢ σεῖς οἱ γονεῖς, ποὺ μοχθεῖτε καὶ κόπτεσθε διὰ νὰ πολλαπλασιάσετε τὴν κληρονομίαν, τὴν ὁποίαν θὰ ἀφήσετε εἰς τὰ τέκνα σας. Προσέξατε καλῶς διὰ ποίους θησαυρίζετε καὶ εἰς κληρονομίαν ποίων μοχθεῖτε. 

Μήπως τὰ παιδιά σας, διὰ τὰ ὁποῖα ἐργάζεσθε, εἶναι φίλοι τῆς ὀκνηρίας καὶ τῆς τεμπελιᾶς; Ἀλλοίμονον! εἰς μάτην θησαυρίζετε καὶ χωρὶς κανένα σκοπὸν μοχθεῖτε. Οἱ τεμπέληδες αὐτοὶ θὰ κατασπαταλήσουν μίαν ἡμέραν τοὺς θησαυρούς σας καὶ θὰ καταντήσουν πτωχοὶ καὶ διακονιάρηδες. 

Δὲν βλέπετε τὸν Ἀδάμ; Ὁλόκληρος ἡ γῆ ἦτο κληρονομία ἰδική του καὶ τῶν τέκνων αὐτοῦ. Μ’ ὅλα ταῦτα μία ἀπὸ τὰς πρώτας του φροντίδας ἦτο νὰ μάθῃ καὶ τὰ δύο παιδιά του νὰ ἐργάζωνται. 

Καὶ ὡς ἐφόδιον πολυτιμότερον ἀπὸ κάθε κληρονομίαν, ὡς πλοῦτον χρησιμώτερον ἀπὸ κάθε ἄλλο κτῆμα καὶ χρῆμα, θεωρεῖ τὸ ἐπάγγελμα καὶ τὴν ἐργασίαν, εἰς τὴν ὁποίαν πολὺ ἐνωρὶς συνηθίζουν τὰ δύο του παιδιά. 

Ἔτσι καὶ σύ, πατέρα, ὁποιοσδήποτε καὶ ἂν εἶσαι καὶ ὁσαδήποτε καὶ ἂν ἔχῃς, φρόντισε, ἐὰν θέλῃς νὰ ἐξασφαλίσῃς τὴν ζωὴν τοῦ παιδιοῦ σου, νὰ τὸ μάθῃς νὰ ἐργάζεται καὶ νὰ ἀποστρέφεται τὴν ὀκνηρίαν καὶ τὴν τεμπελιάν. 

Μὴ χάνεσαι. Ἡ μόνη ἀσφαλὴς κληρονομία, ποὺ εἰμπορεῖς νὰ ἀφήσῃς εἰς τὰ παιδιά σου, βέβαιος ὅτι δὲν θὰ δυστυχήσουν ποτέ, εἶναι αὐτή: Δόσε πρωτίστως εἰς τὰς χεῖρας των τὴν Ἁγίαν Γραφὴν διδάσκων αὐτὰ τὴν εὐσέβειαν καὶ στηρίζων τὰς καρδίας των εἰς τὸν φόβον τοῦ Κυρίου. 

Δόσε τους ἔπειτα ἕνα ἐπάγγελμα χρήσιμον καὶ ἐπωφελές, ἐκεῖνο κατὰ προτίμησιν, εἰς τὸ ὁποῖον αἰσθάνονται ἀπὸ φύσεως κλίσιν, καὶ μάθε τα νὰ ἐργάζωνται ἐντίμως καὶ μετὰ δικαιοσύνης καὶ νὰ μισοῦν τὴν ὀκνηρίαν. 

Τότε καὶ χρήματα ἀκόμη ἐὰν δὲν τοὺς ἀφήσῃς, ὁ Θεὸς θὰ εἶναι μαζῆ των, ἔσο δὲ βέβαιος, ὅτι δὲν θὰ πεινάσουν ποτέ. 

Οἱ δύο ἀδελφοί, Κάϊν καὶ Ἄβελ, εἶχον καὶ ἐπαγγέλματα δύο. Ἄλλο ὁ ἕνας καὶ ἄλλο ὁ δεύτερος. Σύμφωνα μὲ τὸν χαρακτῆρα του ἕκαστος καὶ ἀναλόγως πρὸς τὰς κλίσεις του ἔλαβε καὶ τὸ ἐπάγγελμά του. 

Τραχύτερος, ὡς ἀπεδείχθη ἐκ τῶν ὑστέρων ὁ Κάϊν, πρὸς τραχύτερον προορίζεται ἔργον. Πρὸς ἔργον κοπιωδέστερον, εἰς τὸ ὁποῖον πολλοὺς ἐκαλεῖτο νὰ χύνῃ ἱδρῶτας. Καὶ τέτοιο ἦτο τὸ ἔργον τῆς καλλιεργείας τῆς γῆς, τὴν ὁποίαν ἔσκαπτε καὶ ἐβοτάνιζε καὶ ἐγεώργει. 

Ἡσυχώτερος καὶ περισσότερον γαλήνιος ὁ Ἄβελ, ἡσυχώτερον ἔχει καὶ τὸ ἐπάγγελμα. Εἶναι ἕνα ἐπάγγελμα, εἰς τὸ ὁποῖον ἔπειτα ἐπεδόθησαν κατὰ μίαν περίοδον τῆς ζωῆς των καὶ ἄλλοι μεγάλοι ἄνδρες, ὁ Μωϋσῆς καὶ ὁ Δαβίδ. 

Καὶ ὅπως δι’ ἐκείνους τὸ ἐπάγγελμα αὐτὸ ἔδιδε τὴν εὐκαιρίαν εἰς σκέψεις γαληνίους καὶ εἰρηνικὰς ἐν μέσῳ τῆς εἰρηνικῆς καὶ γαληνίας φύσεως, οὕτω πως καὶ διὰ τὸν Ἄβελ. 

Τὸ ποιμενικὸν ἐπάγγελμά του τὸν ἐτραβοῦσε διαρκῶς εἰς τὴν ἐξοχὴν καὶ μόνος ἐκεῖ ὁ Ἄβελ ἐν τῷ καιρῷ τῆς ἡμέρας ἐλάμβανε πολλάκις τὴν ἀφορμὴν νὰ θαυμάσῃ τὴν δημιουργίαν τοῦ Θεοῦ καὶ νὰ δοξάσῃ τὸν πάνσοφον καὶ παντοδύναμον τῆς φύσεως Κτίστην. 

Πολλὲς φορὲς δὲ καὶ τὴν νύκτα ἀγρυπνῶν μὲ τὸ ποίμνιόν του εἰς τὰς ἡσύχους ἐκτάσεις τῶν λειβαδιῶν μὲ τὸν κατάστερον πάλιν οὐρανόν, ἐνόει ἀκόμη περισσότερον τὸ μεγαλεῖον τοῦ Πλάστου, ὁ Ὁποῖος πάντα ἐν σοφίᾳ ἐποίησε. 

Τοὺς ἀγροὺς ἐκαλλιέργει ὁ ἕνας, πρόβατα ἔβοσκεν ὁ ἕτερος. Δύο ἐπαγγέλματα ἐξ ἴσου χρήσιμα καὶ ἀναγκαῖα. Τὰ ἀρχαιότερα, ἀλλὰ καὶ σπουδαιότερα καὶ ἀναγκαιότερα ἐπαγγέλματα. 

Χωρὶς αὐτὰ κάθε βιομηχανία ἀνθρωπίνη γίνεται ἄχρηστος καὶ περιττή. Καὶ αὐτὰ δίδουν τὴν τροφὴν καὶ τὴν πρώτην ὕλην εἰς ὅλην τὴν βιομηχανικὴν κίνησιν, τὴν ὁποίαν ἕως τώρα εἶδεν ἡ γῆ. 

Τὸ ψωμὶ καὶ τὸ γάλα καὶ τὸ μαλλὶ διὰ τὰ ροῦχα μας καὶ τὸ κρέας, ὅλα αὐτὰ ὅσα φθάνουν διὰ νὰ ζήσῃ καὶ νὰ καλοζήσῃ ἕνας ἄνθρωπος, μᾶς τὰ δίδει τὸ χωράφι τοῦ γεωργοῦ ἀφ’ ἑνός, καὶ ἡ στάνη τοῦ τσοπάνη ἀφ’ ἑτέρου. 

Ἂς λείψῃ ὁ γεωργὸς καὶ θὰ ἴδῃς πολὺ γρήγορα ποῦ θὰ καταντήσῃ ὁ μεγαλόσχημος πρωτευουσιάνος, ὁ ὁποῖος κάθεται ἥσυχος εἰς τὴν πρωτεύουσαν καὶ τρώγει ἕτοιμον τὸ ἄσπρον καὶ ἀφρωτὸν ἀχνίζον ψωμί του. 

Ἂς λείψῃ ὁ τσοπάνης καὶ ὁ κτηνοτρόφος καὶ θὰ ἴδω τί θὰ γίνουν αἱ μεγαλοπρεπεῖς τῶν ξενοδοχείων αἴθουσαι καὶ αἱ κρυστάλλιναι τῶν ἐνδυματοπωλείων μόστραι. Ἂς λείψῃ τὸ σιτάρι, τὸ κρέας καὶ τὸ μαλλί, καὶ τότε, κόσμε, θὰ ἴδω, τί θὰ γίνῃς. 

Ἀληθῶς, Θεέ μου, τὰ πάντα ἐν σοφίᾳ ἐποίησας. Χωρὶς τὸν καλλιτέχνην καὶ τὸν μουσουργὸν καὶ τὸν συνθέτην, τῶν ὁποίων τὸ ἐπάγγελμα θεωρεῖται εὐγενὲς καὶ αἰθέριον, μπορεῖ νὰ ζήσῃ ὁ κόσμος. 

Χωρὶς τὸν ἀφανῆ καὶ περιφρονημένον γεωργὸν καὶ τσοπάνην, ὄχι, δὲν εἰμπορεῖ νὰ ζήσῃ. Συνεκέρασας τὸ χρήσιμον μὲ τὸ ταπεινόν, τὸ ἀναγκαῖον μὲ τὸ εὐτελές, διὰ νὰ μὴ ὑπερηφανεύεται κανένας, διὰ νὰ ταπεινοφρονοῦμεν ὅλοι, διὰ νὰ μὴ ἐπαίρεται κανείς. 

Δύο διάφορα ἐπαγγέλματα ἔχουν τὰ δύο παιδιὰ τοῦ Ἀδάμ. Καὶ θὰ μποροῦν ἔτσι ὁ ἕνας νὰ γίνεται χρήσιμος καὶ εἰς τὸν ἄλλον. 

Χρήσιμος ὁ Κάϊν εἰς τὸν Ἄβελ, διότι θὰ δίδῃ εἰς αὐτὸν ἀπὸ τὰ γεννήματα τῶν χωραφιῶν του. Χρήσιμος καὶ ὁ Ἄβελ πρὸς τὸν Κάϊν, διότι θὰ τοῦ δίδῃ γάλα καὶ τυρὶ καὶ βούτυρον καὶ κρέας καὶ μαλλὶ διὰ τροφὴν καὶ ἐνδυμασίαν αὐτοῦ. 

Καὶ οὕτω πως ἀπὸ τὴν ἀρχὴν ἀκόμη, ποὺ ἐπρωτοσυστάθη ἡ ἀνθρωπίνη κοινωνία, ἀπὸ τότε ποὺ ἦσαν ἕνα μόνον ἀνδρόγυνον καὶ δυὸ παιδιὰ τοῦ ἀνδρογύνου αὐτοῦ, ἀπὸ τότε ἀκόμη γίνεται καὶ ὁ χωρισμὸς τῶν ἐπαγγελμάτων. 

Κοινωνία αὐτὸ θὰ εἰπῇ ἀκριβῶς· νὰ ζοῦν μαζῆ πολλοὶ ἄνθρωποι, νὰ ἔχουν πολλὰ καὶ διάφορα ἐπαγγέλματα καὶ νὰ δίδῃ ὁ ἕνας εἰς τὸν ἄλλον, καὶ νὰ παίρνῃ ὁ ἕνας ἀπὸ τὸν ἄλλον, ἀνταλλάσσων τὸν κόπον του μὲ τὸν κόπον τοῦ ἄλλου, τὴν ἐργασίαν του μὲ τὴν ἐργασίαν τοῦ ἄλλου, τὸ προϊὸν τὸ ἰδικόν του μὲ τὸ προϊὸν τοῦ ἄλλου. 

Τὸ αὐτὸ ἔργον καὶ τὸ αὐτὸ ἐπάγγελμα εἶναι ἀδύνατον νὰ τὸ ἔχουν ὅλοι. Εἶναι ἀδύνατον, διότι ὅλοι δὲν εἶναι φτιασμένοι διὰ τὸ ἴδιον ἔργον καὶ δὲν ἔχουν ὅλοι τὴν αὐτὴν κλίσιν διὰ τὸ ἴδιον ἐπάγγελμα. 

Ἀλλ’ οὔτε καὶ σωστόν, οὔτε καὶ ὠφέλιμον θὰ ἦτο νὰ εἶχαν ὅλοι τὸ αὐτὸ ἐπάγγελμα. Ἀλλοίμονον τότε, ἡ κοινωνία θὰ κατεστρέφετο καὶ δὲν θὰ εἰμποροῦσε νὰ εὐδοκιμήσῃ. 

Ἀκριβῶς ὅπως καὶ εἰς τὸ σῶμα σου, ἀναγνῶστα μου. Μποροῦν ὅλα σου τὰ μέλη νὰ ἔχουν τὸ ἴδιον ἔργον; Ἀλλοίμονον τότε· τὸ σῶμα σου θὰ εἶναι πλέον ἀδύνατον νὰ ζήσῃ. 

Ἔτσι καὶ ἡ κοινωνία. Σῶμα εἶναι, ὀργανισμὸς εἶναι. Σῶμα μὲ μέλη, ἕκαστον ἀπὸ τὰ ὁποῖα ἔχει τὸ ἔργον του, χρήσιμον καὶ ἀναγκαῖον διὰ τὴν συντήρησιν καὶ πρόοδον τοῦ ὅλου ὀργανισμοῦ. 

Τὰ διάφορα ἐπαγγέλματα δὲν εἰμποροῦν, δὲν πρέπει νὰ λείψουν ποτὲ ἀπὸ τὴν κοινωνίαν. Εἶναι ἀνάγκη κοινωνική, καὶ ἡ διαφορὰ αὐτὴ τῶν ἐπαγγελμάτων εἶναι τὸ θεμέλιον, εἰς τὸ ὁποῖον στηρίζεται ἡ κοινωνία. 

Ἐκεῖνο ποὺ πρέπει νὰ λείψῃ μίαν ἡμέραν καὶ ὡρισμένως θὰ λείψῃ, εἶναι οἱ λεγόμενοι τίτλοι τῆς εὐγενείας. 

Ἐὰν σὺ ἔχῃς νομιζόμενον εὐγενέστερον ἐπάγγελμα ἀπὸ ἐμέ, ὁ ὁποῖος μοχθῶ ἀπὸ πρωΐας μέχρις ἑσπέρας εἰς τὸ ἐργαστήριον τοῦ ὑποδηματοποιοῦ ἢ τοῦ σιδηρουργοῦ ἢ οἱουδήποτε ἄλλου τεχνίτου, δὲν ἕπεται ἐκ τούτου, ὅτι εἰμπορεῖς καὶ δικαιοῦσαι νὰ μὲ περιφρονῇς. 

Εἶμαι καὶ ἐγὼ μέλος τοῦ αὐτοῦ σώματος, εἰς τὸ ὁποῖον ἀνήκεις καὶ σύ. Καὶ ἐὰν θέλῃς τὸ σῶμα αὐτό, ποὺ λέγεται κοινωνία, νὰ πάῃ ἐμπρὸς καὶ νὰ προοδεύσῃ, δὲν πρέπει νὰ λησμονῇς, ὅτι τὰ μέλη του πρέπει νὰ συζῶσιν ἐν εἰρήνῃ καὶ ἁρμονία, καὶ ὅτι τὸ ἓν ὀφείλει νὰ σέβεται καὶ νὰ τιμᾷ τὸ ἄλλο. 

Τέλος 1ου κεφαλαίου